Jazarpenik ez, errezatu baino ez. Gasteizko Zigor Arloko Lehen Epaitegiak errugabetu egin ditu Gasteizko Askabide klinikaren aurrean kontzentrazioak egin zituzten abortuaren kontrako 21 pertsonak. Askabidek epaiaren kontrako helegitea aurkeztuko du Arabako Probintzia Auzitegian.
Epaiaren arabera, abortuaren kontrako taldeak inoiz ez ziren bost lagun baino gehiagokoak izan; kontzentrazioak egingo zituztela jakinarazi zuten eta ez zieten bertan behera uzteko agindu; ez zuten harremanik izan haien biktima izan zirela esan zutenekin; klinikaren aurreko espaloian egoten ziren, klinikatik 15-30 metrora; otoitz egiten zuten, «batzuetan ozenki, besteetan isilik»; ozenki egiten zutenean errezoak ez ziren entzuten klinika barrutik; eta akusatuetako batzuek orri baten neurriko kartelak zituzten eskuetan.
Baldintza horietan oinarrituta, epaileak ondorioztatu du abortuaren kontrakoak ez zitzaizkiela inori jazarri: «Ez zen izan ez giro jazarpenik, ez bestelakorik». «Haien biltzeko eskubidea erabili baino ez zuten egin», ebatzi du epaileak. Horretarako abortuak egiten dituen klinika bat aukeratu zuten, «uste zutelako hori zela modu egokiena haien mezua hartzaileengana zuzenean heltzeko: bizitzaren alde otoitz egitea eta laguntza eskaintzea». Nabarmendu du akusatuek modu «guztiz baketsuan» jokatu zutela.
Fiskaltzak bost hilabeteko espetxealdia edo komunitatearen aldeko lanak egitea eskatu zuen haientzat; akusazio partikularrak ere bai, baina 20.000 euroko kalte ordaina ere eskatu zuen. Azaroan epaitu zituzten.
Bortizkeriarik ez
21 pertsona horiek 2022ko irailetik azarora egin zituzten kontzentrazioak Askabide klinikaren aurrean. Espainiako Zigor Kodeak, 2022an egindako aldaketa baten eraginez, zigortu egiten du abortuak egitera joaten diren emakumeei jazartzea. Zehazki, abortatzeko eskubidea oztopatzeko emakumeak jazartzen dituztenak «ekintza gogaikarri, iraingarri, larderiazko edo hertsagarrien bidez». Legeak babestu egiten ditu abortatzera doazen emakumeak eta abortuak egiten diren kliniketako langileak.
Epaiketan, azaroaren 17ko saioan, zenbait emakumek, Askabide klinikako zuzendariak eta langile ohi batek salatu zuten jazarriak izan zirela. Kontatu zuten abortuaren kontrakoek «hiltzaile» deitu zietela, eta «kontuz, zure seme edo alaba hiltzera zoaz» eta halako mezuak entzun behar izan zituztela. Lekuko gisa deklaratu zuen emakume batek esan zuen Gasteizko klinikaren aurrean protestan ari zirelako «urduri» eta «beldurtuta» egon zela eta, ondorioz, Askabide klinikara joateari utzi ziola.
Ikusi gehiago
Epaileak, baina, nabarmendu du epaiketan ez dela izan klinikara abortatzera joan eta kontzentrazioengatik haren abortatzeko eskubidea oztopatu ziotela uste zuen emakumerik. Akusatuen jokabidea ez zela hertsatzailea izan dio, ez zutela jokabide bortitzik izan balizko biktimen kontra, «ezta haien bertsio espiritualenean ere»: «Ez da agerian geratu inorengana hurbildu direnik, inori agiraka egin diotenik edo inor erasotu dutenik. Ezta giza kateak egin dituztenik emakumeak edo langileak ez pasatzeko ere».
Naroa Iturri Askabide klinikako arduradunarentzat epaiak erakutsi du legeak, emakumeak eta langileak babesteko borondatea badu ere, hutsuneak dituela: «Epaiak erakutsi digu legea ez dagoela oso ondo idatzia eta ertz asko dituela». Jazartzea zigortzen du, jazartzearen barruan sartzen ditu «ekintza gogaikarriak, iraingarriak, larderiazkoak edo hertsagarriak», baina gero zehaztu egin behar da hori zer den, eta frogatu.
«Epaiak erakutsi digu legea ez dagoela oso ondo idatzia eta ertz asko dituela»
NAROA ITURRI Askabide klinikako arduraduna
Epaileak dio ez zela halakorik izan Askabide klinikaren aurrean. «Ez al da jazartzea egunero klinikaren aurrean jartzea eta egunero kartelak ikustea?», galdetu du Iturrik. Askabide klinikako arduradunarentzat haiek aurrean izate hutsa jazartzea da, horrek eragina baitu klinikara joaten direnengan, bai pazienteengan, bai langileengan.
Espainiako Zigor Kodea aldatu behar zutenean, idatzi batean aipatu zuten abortuak egiten dituzten kliniken inguruan segurtasun perimetro bat ezartzeko aukera, protestak segurtasun distantzia horretara egiteko. Gero, legea garatu eta idatzi zutenean, segurtasun perimetroa kanpoan geratu zen. «Guk eta Espainiako klinikek ehun metroko tartea eskatzen genuen», azaldu du Iturrik. OME Osasunaren Mundu Erakundeak 300 metrokoa gomendatzen du. Askabideren inguruan egin izan dituzte kontzentrazioak ehun metrora: «Hiru urtean [abortuen kontrakoak] ehun metrora egon dira eta ez da inolako arazorik egon».
Legearen hutsuneak betetzeko edo ertzak jateko bi aukera daudela uste du: bata, helegitea aurkeztea eta epaitegiek gertaeren beste interpretazio bat egitea; bestea, berriro legea aldatzea. Momentuz helegitea aurkeztuko dute Arabako Probintzia Auzitegian.
Froga falta
Klinikako arduradunek esan zuten emakume askok aldatu zituztela abortatzeko hitzorduak kontzentrazioen eraginez. Epaileak onartu du hitzordua aldatu behar izatea oztopo gisa interpretatu daitekeela, baina lekukoen esana ez dela nahikoa hori frogatzeko. Gehitu du ez dela aurkeztu arrazoi horrengatik ez abortatzea erabaki zuen emakumerik.
Epailearentzat norbaiti jazartzeko haren askatasuna «kaltetu» behar da, eta horretarako oztopatzeak «erreala» izan behar du; baina epaiketan ez dela frogatu adierazi du.
Epaiketan klinikako langile eta erabiltzaile batzuek esan zuten elkarretaratzeetan parte hartzen zutenek zuzenean begiratzen zietela eta gaizki sentiarazten zituztela. Epaileak uste du, besteak beste, abortuaren kontrakoek ezin zituztela pertsona horiek langile gisa identifikatu, kontzentrazio bakoitzean jende desberdinak parte hartzen zuelako. Langile eta erabiltzaile horien «egoera psikologikoak» errealitatea «modu distortsionatuan» jasotzera bultza zitzakeela gaineratu du.
Testuan zehaztu du akusatu gehienek behin bakarrik parte hartu zutela kontzentrazioetan, eta batzuek hiru edo lau aldiz. Horregatik, epaileak uste du ezin zaiela egotzi jokabide jarraitua.
Oharrak klinikari
Klinikako zuzendariak eta langile batek epaiketan esan zuten otoitzak klinika barrutik entzuten zirela. Epailearentzat «ez da sinesgarria» errezoak klinika barrutik entzutea. Arrazoitu du epaiketan udaltzainek deklaratu zutela bildutakoek ez zutela oihu egiten eta ez zutela haien ahotsa ozentzeko gailurik. «Ezinezkoa da bi, hiru edo bost laguneko talde batek haren errezoak, baita arnasa betean eginda ere, hamabost metrora eta itxita dagoen eraikin bateko hormak igarotzea lortzea, tartean trafikoa dela». Epailearentzat «harrigarria» da akusazioak errezoen soinua edo irudiak ez grabatu izana.
Epaileak ohartarazpen bat egin dio Askabideri. Legeak zioen azalpenean abortuak egiten dituzten klinikei gomendatzen die «seinale diskretuak» jar ditzatela eskaintzen dituzten zerbitzuei buruz. «Askabidek ez du gomendio hori aintzat hartu, argi eta garbi esaten baitu bertan abortuak egiten direla», zuzendu zaie epailea klinikaren arduradunei.
