Emaitzak ikusten hasteko garaia

Begi bat Madrilen eta bestea AEBetan jarrita, horrela itxi zuen urte politikoa Imanol Pradalesek udako etenaren aurretik. Eta halatsu hasi du urte berria ere, Ebrotik behera eta Atlantikoaren beste aldean gertatzen denari adi, jakin bai baitaki legealdia goitik behera baldintzatu dezakeela bi leku horietan gertatzen denak. Edonola ere, «ziurgabetasuna nabigatzeko prest» dago lehendakaria, hark sare sozialetan aurreratu zuenez, eta Ajuriaenera iristean abiarazitako bide orria garatzen segitzea izango du helburu hurrengo hilabeteetan.

Legealdiko lehen urtean erronkei erantzuteko eta gobernatzeko bere modua duela erakutsi nahi izan zuen Pradalesek, hain zuzen ere, baina orain, hitzetatik harago, proposamenak fintzen eta emaitzak biltzen hasteko garaia heldu zaio. Gaur Donostiako Miramar jauregian egingo duten gobernu bileran zehaztuko dituzte lehentasun nagusiak.

Osakidetza

Osasun ituna da Pradalesen legealdiko apustu nagusietako bat, eta mahaia eratu eta urtebeteko epean Osakidetzaren gaur-geroaz eragile guztiekin oinarriak negoziatu eta adostu izana bada zerbait. Hirugarren fasea amaituta, ados jartzea lortu zuten mahaiak landu zituen 24 ildo estrategikoetan, baina ez zen erabateko adostasunik izan, eta ikusteko dago horrek zer eragin izango duen itunaren bilakaeran. Izan ere, gehiengo sindikalak eta oposizioak ez dute parte hartuko hurrengo fasean, zenbait punturen inguruan desadostasun handiak dituztelako. Hain justu ere, onartutako ildo estrategikoen jarraipena eta ebaluazioa egingo dute laugarren eta azken etapan, osasun itunari behin betiko forma emateko. Nolanahi ere, ikusteko dago uztailean Osasun Saila goitik behera berregituratu izanak nola eragingo dion itunari eta gobernuari berari.

Segurtasuna

Udako etenaren aurretik jarri zen martxan Basque Segurtasun Foroa. Osakidetzaren mahaiaren formatu bera erabili nahi izan du Eusko Jaurlaritzak hausnarketa prozesu baten bidez segurtasunari buruz diagnostiko bat egin eta neurriak adosteko. Hurrengo bost urteetarako segurtasun planaren oinarriak finkatzea da asmoa, ikuspegi «integral» batetik betiere. Izan ere, indar handia hartu du gaiak azkenaldian, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako herritarren artean segurtasunik ezaren pertzepzioa areagotu egin dela erakutsi baitute hainbat inkestak. Datorren urteko udan ikusiko da foroak zer emaitza ematen dituen.

Etxebizitza

Etxebizitza izango da datorren urte politikoko beste hizpide nagusietako bat. Ez alferrik, herritarren kezka iturri nagusia da. Jaurlaritzarentzat ere legealdiko lehentasunetako bat da, eta hori agerian utzi nahi izan zuten Eusko Legebiltzarrean gobernua sostengatzen duten bi alderdiek, EAJk eta PSE-EEk, etxebizitza arloko premiazko neurriei buruzko legea aurkeztuta. Testuak uztailean hasi zuen tramitazioa, hain justu ere, eta bide azkarretik eta urtea amaitu baino lehen onartu nahi dute. Urte politikoko legerik garrantzitsuena bilakatu asmo dute horrela. Halaber, udazkenean sartuko da indarrean lehenengo etxebizitza erosteko Jaurlaritzak emango dituen abalen programa.

Beste lege nagusiak

Etxebizitzaren legeaz eta aurrekontuez gaindi, legealdiko beste lege nagusi bat ere datorren urte politikoan onartu beharko litzateke: Gardentasun Legea da. Apirilean igorri zuen Jaurlaritzak lege proiektua Eusko Legebiltzarrera, eta maiatzean hasi zuen tramitazioa gobernantza publikoaren eta segurtasunaren arloko batzordean. Horrez gain, Eusko Jaurlaritzak urte politiko honetan aurkeztuko ditu beste bi lege proiektu hauek ere: Administrazioa Arintzeko eta Sinplifikatzeko Legearena, Kultur Sistemaren Legearena eta Diasporaren Lege berriarena. Baita Turismo Legearen moldaketarena ere, zeinaren bidez tasa turistiko bat ezartzea onartu nahi den. Gasteizko ganberan martxan jarriko da, halaber, kalitate demokratikoa hobetzeko Pradalesek sustatu duen lantaldea ere.

Industria eta ekonomia

Industriak ere zeresan handia izango du datorren urte politikoan. Talgo erosteko operazioa uste baino gehiago luzatu da, eta hura lehenbailehen gauzatzea izango da Pradalesen lehentasunetako bat. Irailaren amaieran edo urriaren hasieran erosketa behin betiko egitea da Jaurlaritzaren nahia. Horri lotuta, ekainean aurkeztu zuen industria plana garatzen hastea ere izango da beste helburuetako bat. Legebiltzarraren oniritzia jaso zuen gobernuak jada zorra handitu eta industriari laguntzeko azken urteotako inbertsiorik handienetakoa egiteko.

Industriaren Defentsarako Taldeak ere hasi zuen bere bidea, eta AEBetako presidente Donald Trumpek iragarritako muga zergei aurre egiteko lehen neurri sorta bat ere onartu zuen. Baina horri jarraipena ematea izango du helburu, testuinguru global berriari aurre egin ahal izateko. Oraingoz, datu makroekonomikoak aldeko ditu gobernuak, eta lan gatazka nagusiak bideratuak ditu. Baina gutxieneko soldata propio bat ezartzeko proposamenak zeresana emango du hurrengo hilabeteetan ere. Herri ekinaldi legegilea eztabaidatuko dute legebiltzarrean, gutxieneko pentsioak osatzeko ekinaldiarekin batera.

Autogobernua

Gernikako Estatutua osatzea izango da lehendakariaren beste erronka nagusietako bat. Eusko Jaurlaritzak jaso gabe dituen eskumenak urtea amaitu baino lehen eskualdatzea adostu zuten EAJk eta PSOEk, baina uztaileko aldebiko bileran argi geratu zen zaila izango dela epe hori betetzea. Gizarte Segurantzaren atal batzuk eskualdatzea adostu bazuten ere, akordiotik kanpo geratu baitzen azkenean erregimen ekonomikoarena. Hala jeltzaleek nola sozialistek Sumar egin zuten horren erantzule, eta Pradalesek Sanchezi bere gobernuan «ordena» jartzeko eskatu zion horren harira. Urte amaieran izango dute hurrengo aukera, eta orduan ikusiko da arazoa Sumar den edo beste bat den. Horiek hala, zaila dirudi estatus berri bati buruzko elkarrizketan ere aurrerapausoak ematea.

Euskara, AHT, migrazioa...

Bi gobernu bazkideen arteko desadostasunak ere agerikoak dira beste alor batzuetan, hala nola euskarari, memoriari, migrazioari, edo AHTari dagokionez. Legealdiko lehen urtean bazkideen arteko xextra baino gehiago eragin dute gai batzuek, eta ikusteko dago datorren urte politikoan espero diren erabakiek zein ondorio izango duten gobernuaren jardunean. Esate baterako, baliteke lanpostu publikoetarako euskara eskakizunei buruzko proposamena edo euskal Y-a Nafarroarekin nondik lotu erabakiko duen txostena —udaberrirako espero da— erabakigarriak izatea. Litekeena da hauteskunde giroak ere baldintzatzea gobernuaren jarduna 2027ko udal eta foru bozak gerturatu ahala, edo Espainian ustelkeria kasuek sortutako krisia sakonduz gero.