Bigarrenez hartu ditu Donostiak eguraldi goibelarekin Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakaria eta haren gobernua, urte politikoaren tradiziozko hasieran, Miramar jauregian. Gobernu Kontseiluaren osteko agerraldian, Pradalesek errepaso zabala egin dio aktualitateari, eta berehala iragarri du Eusko Legebiltzarreko alderdi politikoen ordezkariekin bilera sorta bat egingo duela, inoiz baino «agertoki ziurgabeagoa» ikusten baitu hala munduan nola Espainiako Estatuan. Politika orokorreko osoko bilkurarako amaitu nahi ditu bilera horiek, irailaren 18rako, eta Vox kanpoan utzi du.
Pradalesek «informazio eguneratua» emango die alderdiei. Esan du Trumpen muga zergek %0,3 eta %0,4 arteko eragina izango dutela Euskal Autonomia Erkidegoko barne produktu gordinean, eta 2026rako aurrekontuetarako jarraibideak helaraziko dituela. Baina, ekonomia alde batera utzita, Jaurlaritzako lehendakariak autogobernuari buruz hitz egin nahi du alderdiekin, «estatutu itun berri bat lortzeko konpromisoa behar-beharrezkotzat» jotzen baitu «herri gisa». Zehaztu du alderdiek dituzten negoziazioak «zertan diren» jakin nahi duela, erakundeetan urratsak egiten hasi ote daitekeen jakiteko. «Garrantzitsua da jakitea aurrera egiteko modurik baden».
Nazioarteko jokalekua
Edonola ere, gai zerrenda ez dago itxia. Alderdiek jaso dute jada Pradalesen proposamena, eta Jaurlaritzako lehendakariak zabalik utzi du beste gai batzuk aztertzeko aukera. Izan ere, «ezegonkortasuna eta ziurgabetasuna orokorrak diren honetan», Pradalesek esan du elkarrizketaren, akordioaren eta lankidetzaren aldeko apustua egin duela haren gobernuak.
Donostiako alkate Eneko Goiak, Gipuzkoako ahaldun nagusi Eider Medozak eta Gipuzkoako Batzar Nagusietako presidente Xabier Ezeizabarrenak egin diote harrera Pradalesi gaur, Kontxako badiaz gozatzeko talaian. Gobernu Kontseilua bukatu bezain laster, munduari begira jarri da Jaurlaritzako lehendakaria, esateko «gerra hotsa» ez dela amatatu, eta gogor kritikatu du «Israel Gazako herriaren aurka egiten ari den basakeria». Nazioarteko erakundeei eta zehazki Europako Batasunari eskatu die «sarraskia» amaiarazteko ahaleginak egin ditzatela. Ukrainako gerra ere gogoratu ondoren, Pradalesek ahotan hartu du AEBetako presidente Donald Trumpek ezarritako muga zergek eragindako egoera, eta berretsi du zerga horiek kalte egingo dietela euskal industriari eta lehen sektoreari.
«Nazioarteko egoera oso konplexua da, eta estatuan ezegonkortasuna eta zarata areagotzen ari dira», azaldu du Pradalesek: «Euskadin ezin dugu iparra galdu. Etorkizuneko erronketarako euskal agendan sakondu behar dugu, eta herrialde gisa ongizatean hazi». Jokaleku horrek eraman du Jaurlaritzako burua alderdiekin bilera sorta bat egitera. «Euskadin dugun egonkortasuna zaintzea da helburua. Ekintza politikoan eta instituzionalean eredugarritasunarekiko konpromisoan sakontzea da helburua, elkarrizketarako, lankidetzarako eta desberdinen arteko akordiorako zubiak irekita mantentzeko». Hala, Pradalesek gidari politikoei «informazio eguneratua» emango die «topagune nagusi batzuei buruz»; besteak beste, Segurtasun Foroa, Osasun Ituna, Etxebizitzarako Premiazko Neurriei buruzko Legea eta Euskadiko Industria Plana izango ditu hizpide.
Ubarretxena eta Madril
Halaber, Jaurlaritzak lanbide arteko gutxieneko soldata propioari buruz duen jarrera ere azalduko die alderdiei. Baina ez du xehetasun askorik eman nahi izan eduki horri buruz, kazetariek zehazki galdetu dioten arren. Zera baizik ez du esan, badaudela «baldintzak» Espainiakoa baino handiagoa litzatekeen gutxieneko bat ezartzeko, eragile sozialen akordio baten bidez.
Autogobernuari dagokionez, Pradales «indarrak batzen» saiatuko da Gernikako Estatutuan jasotako eskumen guztiak lortzeko. Gogoratu du Espainiako Gobernuak konpromisoa duela urtea amaitu aurretik eskumen guztien transferentzia egiteko, eta erdi txantxetan esan du Maria Ubarretxena Autogobernu sailburuak agian etxe bat alokatu beharko duela Madrilen irailean. Falta diren eskumen guztien inguruko txostenak helaraziko baitizkio Madrili Ubarretxenak datorren hilean. Edonola ere, gobernuan ordena jartzeko eskatu dio berriro Pradalesek Pedro Sanchez Espainiako presidenteari, eskualdaketa horiek azkartu daitezen.
Azken batean, «euskal agenda eta Euskadiren interesak blindatu» nahi ditu Pradalesek, ikusirik Espainiako politikak «zarata eta egoera penagarria» islatzen duela. «Estatuko eta munduko ezegonkortasuna eta ziurgabetasuna» oso handiak direla erantsi du berriro, eta ziurtatu «zorionez uda Euskadin normaltasunez» igaro dela. «Salbuespen bat» nabarmendu du, ordea: «Udaltzainek eta ertzainek pairatu dituzten indarkeria eta bazterketa gertakariak».
Txosnak eta argazkiak
Jaietako txosnetan gertatutako egoera jakin batzuei erreparatuz, adierazi du «oso larriak» direla eta «erabat gaitzesten» dituela Jaurlaritzak. Eta jarraian mezu argi bat helarazi du, alderdien siglarik aipatu gabe: «Ezin dugu epelkerietan ibili: Euskadiko indar politiko guztiek gaitzetsi behar ditugu indarkeria eta bazterketa pasarte horiek, salbuespenik gabe, argi eta garbi». Esplikatu du, bestalde, euskal presoen argazkiak jartzeari uztea nahi duela gobernuak, «horrek ez baitio laguntzen elkarbizitzari».
Gaiarekin bukatu aurretik, helarazi du «biktima guztiek» asko sufritu dutela, eta berriro biktima ez bihurtzea duela xede Jaurlaritzak. Hala ere, Jaurlaritzak euskal presoen argazkiak direla-eta izan dituen kritikei aurre eginez, Pradalesek gogoratu du Jaurlaritzak «legea bete» duela: «Kritikak egiten dituztenek jakin beharko lukete zein den Auzitegi Gorenaren irizpidea: argazkiek bere horretan ez dute gorazarre deliturik ekartzen, eta Ertzaintzak epaile baten agindua behar du esku hartzeko».
Telefono dei bat Moreno Bonillari, errieta egiteko
Andaluziako erkidegoko presidente Juanma Moreno Bonillak (PP) asteon gogor kritikatu du Arabak, Bizkaiak eta Gipuzkoak Kanaria uharteetan dauden migrante adingabe gehiago hartu behar ez izatea Espainiako Gobernuaren banaketa dekretuak hala jasotzen duelako; «muga efektuaren aldagaia» onartu omen zaio EAEri, haren arabera. Bada, atzo, Eusko Jaurlaritzako lehendakariak telefonoz deitu zion Moreno Bonillari, «zarata gutxiago eta lan gehiago» egiteko eskatzeko, eta azaltzeko «informazio okerra» duela. Pradalesek esan du Andaluziako buruak ez dituela «etxeko lanak egin» eta EAEri ez zaiola onartu mugaren aldagaia, nahiz eta hori «beharrezkoa» den. Azaldu du Frantziak mugak ixten dituenean milaka migrante geratzen direla Hegoaldean. Adingabeak «pertsonak» direla gogoratu dio Moreno Bonillari, «eta ez merkantzia». Elkarlanean aritzea eskaini dio, eta jakinarazi du gobernu bietako teknikariak dagoeneko harremanetan daudela gai horri buruz aritzeko. Are, esplikatu du Andaluziatik «milaka» gazte migrante iristen direla Euskal Herrira «autobusean», eta haiei ere harrera egin behar izaten dietela Araba, Bizkai eta Gipuzkoako zerbitzuek.
