'Sorioneku' dio Irulegiko Eskuaren idazkunaren lehen hitzak. Aranzadi elkartearen hipotesietako bat da objektu apotropaiko bat izan zitekeela. Beste modu batera esanda, zoritxarra uxatzeko balio zukeen. Beste kulturetan badira funtzio hori duten hainbat adibide.

Oraindik sinetsi ezin badu ere, Irulegiko Eskua ukitu zuten lehenbiziko eskuak izan ziren bereak. Zazpi urte daramatza Leire Malkorrak (Tolosa, Gipuzkoa, 1988)  Aranzadirekin lanean.

Sienako San Casciano dei Bagni termetan atzeman dituzte, lohi azpian. Estatuak brontzezkoak dira, K.a. II. eta K.o. I. mendeen artekoak. Estatua horietan zizelkaturiko idazkien balioa nabarmendu dute azterlanetan aritutako ikerlariek: «historia berridazteko moduko aurkikuntza da».

Euskararen aldeko ariketa kolektibo bat da Euskaraldia, eta herritarrek hizkuntza ohiturak aldatzea du xede, euskararen erabilera handitzeko. ‘Hitzez ekiteko garaia’ lelopean, 16 urtetik gorakoek parte hartuko dute, 'ahobizi' eta 'belarriprest' gisa.

Gasteizko epaile batek ez die utzi haur jaio berri baten gurasoei harentzat hautatua zuten izena jartzen: Hazia. Horren harira idatzi du iritzi artikulua Goizalde Landabaso kazetariak, eta euskarazko izenez egin du gogoeta, bere izena dela-eta bere gurasoek izan zituzten arazoekin hasita.

Bi mende bete dira Jean-François Champollion ikertzaile frantziarrak Rosetta harria deszifratzea lortu zuenetik. Antzinako Egiptoko hieroglifoak ulertzea erronka handia zen garai hartako ikertzaileentzat, Egiptoko zibilizazioaren ezagutza eta kultura hobeto ezagutzeko modua emango zuelako.

Irlandan gaelikoaren erabilera sustatzeko pentsatu duten proposamen baten inguruan idatzi du iritzi artikulua Goizalde Landabaso kazetariak. Zehazki, gaelikoz hitz egiten dutenak soilik bilduko lituzkeen auzo bat sortzeko proposamenari buruz. Hainbat zalantza sortu dizkio egitasmoak.

Askotan erdarazko hiztegira jo izan da arraunaz hitz egiteko, baina euskarak ere hiztegi zabala dauka arlo horretan. Arraunaren inguruko hiztegiak bilakaera nabarmena izan du urteek aurrera egin ahala.

Soziolinguistika Klusterraren azken azterketaren arabera, erabilerak ez du gorabeherarik izan 2016tik, eta eten egin da 2011tik erakutsi duen beheranzko joera. Araban, Bizkaian eta Lapurdin handitu egin da; jaitsi, berriz, beste herrialdeetan. Haurrek darabilte gehien, eta adinekoek gutxien.