Iragarrita zegoen, baina kolpea izugarria izan da: Roe v. Wade abortu eskubidea bermatzen zuen 1973ko aurrekaria bertan behera utzi du Gorenak. Bost epailek bozkatu dute Roe v. Wade baliogabetzearen alde, eta lauk kontra —hiru epaile aurrerakoiekin batera bozkatu du magistratu kontserbadoreetako batek—. Errepublikanoen esku dauden 25 estatutan gutxienez abortua debekatuta edo oso murriztuta egongo da aurki, eta, horietako hamahirutan, trigger law izenekoak: orain artean ezartzerik ez zuten baina Gorenak aukera eman bezain laster indarrean sartuko ziren abortuaren aurkako legeak. 36 milioi emakume bizi dira estatu horietan, eta beste dozena bat estatuk iragarri dute datozen asteetan onartuko dituztela abortua legez kanpo uzteko neurriak.
Ikusi gehiago:Analisia. Amagoia Mujika Tolaretxipi: 'Giza eskubideetan maldan behera'
Estatu bakoitzak arautuko du aurrerantzean abortu eskubidea, beraz. Aurrekari konstituzionala bertan behera uzteko erabili duten Mississippiko legeak hamabost asteko epea ezartzen zuen abortuetarako —23 astean zegoen konstituzionalki—. Geroztik, baina, askoz neurri gogorragoak onartu dituzte hainbat estatuk: Texasek sei astera —«lehen taupada»— laburtu zuen epea iazko udazkenean, eta Oklahomak erabat galarazi du abortua aurten, ernalkuntzatik bertatik.
Azken hilabeteotan onartu dituzten legeek are gehiago bihurritu dituzte abortatzeko oztopoak; besteak beste, edozein herritarren salaketari bide emanez. Ondorioz, klinikentzat ia ezinezkoa da lan egitea. Alarma eta ziurgabetasuna erabatekoa da, haurdun diren emakumeentzat lehendabizi, baina baita klinikentzat edo haurdunaldia eteteko erabakiarekin edozein harreman izan dezaketenentzat ere: emakumea klinikara daraman taxilariarentzat, esaterako.
Argudioak
Epaiak hau dio: «Konstituzioak ez du ematen aborturako eskubiderik. Eta abortuak arautzeko ardura herritarrei eta haiek hautatutako ordezkariei bueltatu behar zaie». Bistan da konstituzioan, XVIII. mendeko testua izanik, ez dela abortua aipatzen, baina 1973tik indarrean den araudiak aintzat hartzen zuen «pribatutasunerako eskubidea» jasotzen du, eta horren baitan sartzen da emakumeak bere gorputzaz hautatzea. Orain, Gorenak atzera egin du duela 50 urteko erabakian.
Hiru epaile aurrerakoien iritziz, «datozen legeen hedadura edozein dela, gaurko erabakiaren ondorio bat argia da: murriztu egiten dira emakumeen eskubideak eta haien estatusa herritar libre eta berdin gisa». Desadostasuna «atsekabez» adierazi dute: «Atsekabez auzitegi honekiko, baina are gehiago gaur oinarrizko babes konstituzional bat galdu duten milioika emakumeekiko».
Ikusi gehiago:Biden: «Muturreko ideologia baten ondorioa da»
Sektore kontserbadoreek urteak daramatzate abortu eskubidearen aurka borrokan. Hainbat estatuk eskubidea murrizten duten legeak onartu dituzte, konstituzioaren aurkakoak direla jakitun. Helburua zen une egokia iritsitakoan eskuindarrak nagusi diren Auzitegi Goren batek arau konstituzionala bera bertan behera uztea. Mississippi estatuak lortu du azkenean: Dobbs v. Jackson Women's Health Organization kasuak estatu horretako klinika bakarraren aurka jo zuen, haurdunaldia etetea mugatzen zuen legearen bidez. Klinika horren eta AEBetako gehienen ardura daukan Planned Parenthoodek argi utzi du ez dutela etsiko: «Borroka hau estatu guztietara eramango dugu».
Elkarte feminista gehienek espero zuten erabakia, Gorenaren osaketa ikusita: Donald Trump AEBetako presidente ohiaren azken izendapenen ostean, 6-3 da «kontserbadore» eta «aurrerakoitzat» hartzen diren epaileen kopurua. Are argiago ikusi zuten, joan den maiatzean, sektore eskuindarrek aspaldi bultzatutakoa iristear zela: orduan filtratutako epaiaren zirriborroa atzo argitaratutakoaren aurrekaria zen.
Ondorioak
Emakumeengana zekarren arriskua aski ez balitz bezala, sektore eskuindarrentzat garaipena aurrekaria ere izan zitekeela ohartarazi dute hainbat erakunde aurrerakoik. Clarence Thomas epaileak botoarekin batera idatzitako iritziak adierazten du zenbateraino den hori egia: «Etorkizuneko kasuetan, berriz aztertu beharko dugu gorte honetako aurrekarien egokitasuna, hala nola Griswold, Lawrence eta Obergefellena». Lehenak antikontzeptiboetarako eskubidea babesten du; bigarrenak bertan behera utzi zituen «sodomiaren aurkako» legeak; eta hirugarrenak sexu berekoen arteko ezkontzak legeztatu zituen. Atzoko epaiak, abortu eskubidea eteteaz gain, beste eskubide guztiei ere erreparatzen die.
