Bizigiro saileko azken albisteak

Nicolas Poussin margolariaren marrazkia, Baionako Bonnat Helleu museoan. BONNAT HELLEU

Tinduen zirriborroen kontserbazio delikatua

Xalbat Alzugarai Etxeberri

Marrazki bilduma handia du Baionako Bonnat Helleu museoak. Tindu lanak egiteko zirriborroak dira gehien-gehienak, eta, erakusleihoetan izateko, zaharberritu behar izaten dituzte. «Xinaurri lana» dela kontatu du Cecile Bignon kontserbatzaileak.

(ID_15567549) (Nahia Garat) Ihintza Marguirault. Baiona, Gaztelu Berriko Euskal Museoa, 2025/12/01

Ihintza Marguirault Arrosagarai: «Idazle eta artista ezezagunen eta ahantzien dokumentu anitz ditugu»

Xalbat Alzugarai Etxeberri

Bederatzi urtez aritu da tesia ontzen, Kanadan. Euskal Herrira itzuli ondoan, Baionako Euskal Museoan sartu zen, dokumentalista gisa. Artxibategiko «altxor ahantziak» ezagutzen ari da, eta, preseski, horiek jendeari helarazteko zailtasunez mintzatu da.

Gure Ametsetako Lorategia hilerriko hobi bat, Galdamesen. JOSU GALDAMES

Maskotentzako hilerri «duinak»

Unai Etxenausia Uribarren

Familiek beren animaliei amaiera duina emateko zuten beharrari erantzuteko sortu zituzten maskotentzako hilerriak. Galdamesko Gure Ametsetako Lorategia da Euskal Herriko handiena, 10.000 metro koadro baititu.

Teresa Toda, joan den astean, Hernaniko udaletxeko arkupeetan. JON URBE / FOKU

Teresa Toda: «Besteekin hitz egiteko jarrera izan dut; ondo moldatzen naiz ezberdinen arteko hizketan»

Mikel Elkoroberezibar Beloki

Aita diplomazialaria zuenez, haurtzaroa batera eta bestera igaro zuen; gaztaroan hasi zen kazetaritzan eta militantzian, eta 80ko hamarkadan egin zuen topo etxea izango zuen egunkariarekin: 'Egin'-ekin. Atzera begiratuta: «Zelako bizitza izan dudan!».

Kurunkun txotxongiloen postua, gaur, Durangoko Euskal Dendan. ENDIKA PORTILLO / FOKU

Eskulanaren doinuan

Amaia Igartua Aristondo

Eskuz egindako txotxongiloak, kosmetika eta zeramika saltzen dituzte, besteak beste, Durangoko 29. Euskal Dendan.

Imanol Murua Uria, herenegun, EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean, Leioan. MARISOL RAMIREZ / FOKU

Imanol Murua Uria: «‘Le Réveil Basque’-k kazetaritza hizkuntza bat asmatu zuen»

Amaia Igartua Aristondo

Astekaria 1886tik 1894ra arte publikatu zen, eta euskarazko edukiak ere argitaratu zituen. Hango artikuluei «estilo propioa eta kazetari sena» aitortu die Imanol Muruak ‘Biba gorriac!’ lanean.

'Silencio' telesailaren fotograma bat. MOVISTAR+

Isiltasun soziala: birusa baino suntsitzaileagoa

Gaizka Izagirre

Eduardo Casanova zinemagileak banpiroaren mitoa erabiliko du beldurraren, gaixotasunaren eta estigmaren historia soziala auzitan jartzeko. Hiru ataletan, bi garai lotuko ditu: XIV. mendeko Izurri Beltza eta 80ko hamarkadako GIBaren eta hiesaren epidemia.

Jose Antonio Abaroa eta Idoia Ibañez, azaroaren 25ean, Bilboko Itsasmuseumeko dikean. ARITZ LOIOLA / FOKU

Tragediaren aurpegiak berreskuratu dituzte

Amaia Igartua Aristondo

Jose Antonio Abaroak eta Idoia Ibañezek zalantzan jarri dute ‘Elanchove’ ontziaren naufragioaren bertsio ofiziala: denboralea baztertuta, gainkarga edo gerra erasoa jo dituzte kausatzat. 1936an hondoratu zen barkua, eta 41 marinel hil ziren.

DIPCko eta erakundeetako ordezkariak, atzo, Donostia International Physics Center-ek bere 25 urteko ibilbidea ospatzeko ekitaldian, Donostian. ANDONI CANELLADA / FOKU

DIPCk 25 urteko ibilbidea ospatu du Donostian

Itsaso Jauregi

Besteak beste, Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakaria eta Pedro Miguel Etxenike DIPCko presidentea izan dira Donostia International Physics Centerren ibilbidea omentzeko ekitaldian.

Malou Henriksen, Paula Aristizabal eta Luis Liz-Marzan ikerlariak, Donostian. CIC BIOMAGUNE

Tumoreak laborategian 3Dn birsortzen

Itsaso Jauregi

Pazienteek emandako laginak erabiltzen dituzte Biomaguneko ikerlariek 3Dko teknologiaren bitartez tumoreak sortzeko. Ingurune errealista batean nola hazten diren ulertzea eta sendagaiak probatzea da asmoa.

Jose de la Rosa, joan den astelehenean, GOEn, ezti urari buruzko bere hitzaldian: ‘Hidromela: historia, kultura eta zaporea’. ANDONI CANELLADA / FOKU

Ezti ura: aurreneko zurrutada hura

Enekoitz Telleria Sarriegi

Hartzidura alkoholikorik antzinakoena da ezti ura. Jose de la Rosa biologoak edari horri buruzko hitzaldi bat eman du GOEn. Berak egindako ezti urak dastatzeko aukera izan dute bertaratu direnek.

Ultraeskuinaren mehatxuak

Ana Galarraga Aiestaran

Urtzi Ugalde, atzo, Bilboko alde zaharrean. ARITZ LOIOLA / FOKU

Urtzi Ugalde: «Indibidualismoaren ondorioz, heriotza norberaren arazo bihurtu da»

Amaia Igartua Aristondo

Helburu «humano-politikoa» du Urtzi Ugalderen ‘Ama’ artefaktuak: ama zenari egindako omenaldi bat da, baita heriotzaren eta zaintzaren inguruan hausnartzeko tresna bat ere. Ugaldek Durangon aurkeztuko du etzi.

Miguel Leatxe, argazki kamera eskuetan duela. JAGOBA MANTEROLA / FOKU

Miguel Leatxe: «Tokiotarrek lo egiten dute metroan, baina galdera hau zen: ametsik egiten ote dute?»

Enekoitz Telleria Sarriegi

Leatxeren argazki liburu batean oinarrituta, erakusketa bat jarri dute Photomuseumen: ‘REM lasterra’. Tokioko metroko bidaiarien loa erretratatu du artistak. Han ‘inemuri’ esaten diote loak guztiz hartu gabe lo egiteari..

Karpetara ez ezik, tabernetara ere iritsiko da Ardoaraba azoka. JAIZKI FONTANEDA / FOKU

Ardoaren hiriburu beste behin

Unai Etxenausia Uribarren

Arabako Errioxako ardoak Gasteizko kaleak hartuko ditu asteburuan. 36 upategitako ardoak eta proposamen enogastronomiko ugari eskainiko dituzte Ardoarabaren XVIII. aldian.

Zenbait izen-abizen, eta horiekin lotutako lanbideak. BERRIA

Patua, edo kasualitate hutsa

Garazi Izagirre Aiestaran

Hainbat eta hainbat izen eta abizen lanbideekin lotuta daude, eta, jabetu ere egin gabe, batzuek beren izenaren edo abizenaren esanahi bera duen alor batean lan egiten dute. 'Aptonimo' deritzo kointzidentzia horri, eta uste baino ohikoagoa da.

Herri txikietako elkarte gastronomikoak, arriskuan?

Maddi Iturriotz Alkorta

XIX. mendetik, sortu zirenetik, garaian garaiko erronkei aurre egin behar izan diete herri txikietako elkarteek; orain, bi erronka nagusi dituzte: belaunaldi erreleborik eza eta kontsumizioen gainbehera. Horiei aurre egiteko estrategiak garatzen ari dira.

Misterio jokoen aurkezpena, gaur eguerdian, Ataungo Udaletxean. JAGOBA MANTEROLA / FOKU

Misterioak «harrapatzeko» jokoak, euskaraz

Ane Insausti Barandiaran

BERRIAk eta Txintxa Jolasak elkarteak bi misterio joko sortu dituzte. Euskaraz sortutako gisa horretako lehen jokoak dira.

Gabonetako argiak, Iruñean. Larunbatean jarri zituzten. VILLAR LOPEZ / EFE

Nori piztu zitzaion argia?

Enekoitz Telleria Sarriegi

Gero eta lehenago jartzen dituzte, gero eta aurrekontu handiagoa dute, eta gero eta erakarpen handiagoa. Euskal hiriburuek ia bi milioi euro gastatu dituzte aurten Gabonetako argiak jartzen. Psikologoek diote «egoera emozional aproposa» sortzen dutela.

Irati Urreta Elizegi, duela egun batzuk, Ikaztegietako elizako arkupeetan. GORKA RUBIO / FOKU

Irati Urreta Elizegi: «Idatzi bezala irakurtzeko joera dute maiz hiztunek, bereziki maila jasoan»

Mikel Elkoroberezibar Beloki

Hizkera mailek euskararen ahoskera aldatzen dute batzuetan; ez beti. Irati Urretaren arabera, horretan eragina dute euskara ikasteko moduak, idatziaren garrantziak eta artifizialtasun sentipenak.