Txitxirioak bakailaoarekin eta muskuiluekin

Errezeta honetan bi atal ditugu. Lehenik, garbantzuen prestaketa; horrek kenduko digu denbora gehien, egosteko lanagatik. Nahi izanez gero, pauso hori aurreko egunetik ere prest izan dezakezue, prozesua pixka bat errazteko. Lehen pauso horretarako, ordea, txitxirioak egun bat lehenagotik beratzen jartzea beharrezkoa izango da, lapiko batean urez ondo estalita; gutxi gorabehera, 24 orduz. Txitxirioak prestatzean, barazki guztiak zuritu, garbitu eta denak lauki txikietan moztu. Ondoren, gorde.

Lapiko handi bat hartu, urez bete, eta irakiten jarri. Beratzen jarritako garbantzuei ura kendu, eta ura irakiten daukan lapikora bota. Oso garrantzitsua da ura jada irakiten egotea txitxirioak botatzean, horrela ondo egosiko delako. Ura berriz ere irakiten hasten denean, aparra ateratzen hasiko da. Apar hori koilara baten laguntzaz kenduz joan. Irakiten eduki, gutxi gorabehera ordu eta erdiz.

Moztuta dauden barazkiak lapiko handi batean ipini, eta gatz pixka bat eta oliba olio txorrotada on bat ere gehitu. Su ertainean ipini erregosten, hogei bat minutuz gutxi gorabehera, tarteka nahastuz.

Garbantzuak ordu eta erdiz egositakoan, aurrez prestatutako barazkiak bota bertara, eta beste hogei bat minutuz irakiten mantendu. Prozesu hori guztia azkartzeko, garbantzuak lapiko azkarrean egosi daitezke. Baina behin barazkiak gehituta, komenigarriago da lapiko normalean egitea, barazkien presentzia erabat galduko baikenuke bestela. Azkenean, platerean barazki zatiak nabarmentzea da helburua.

Errezetaren bigarren pausora pasatuta, baratxuria zuritu eta xafla finetan moztu. Muskuiluak uretatik pasatu, eta dituzten bizarrak ondo garbitu. Bakailaoa karratuetan moztu.

Zartagin zabal bat hartu, eta oliba olio txorrotada bat ipini. Baratxuria bota, eta, gorritzen hastean, bakailao zatiak gehitu. Jarraian, denbora asko pasatu gabe, gehitu muskuiluak ere. Taparekin estali zartagina; bapore efektuaren bidez, muskuiluak ireki egingo dira, eta bakailaoa ere egin egingo da pixkanaka. Prozesu horrek hiru bat minutu bakarrik beharko ditu. Oso garrantzitsua: jan aurreko momentuan zartaginean dauden itsas produktuak garbantzuetara bota. 3-4 minutuz bertan berotzea komeni da, zapore guztiak ondo nahasteko. Perrexil pixka bat bota eta bero-bero zerbitzatzea bakarrik faltako da.

Aspaldiko ohitura da lekaleak eta arraina nahastea. Garai bateko baserri eta etxeetan bakailaoa izaten zen arraina jateko aukera bakarrenetakoa, gazi mantentzea posible zelako etxeko biltegietan. Hori dela eta, lekaleak prestatzean, txerrikia gehitu ezin zenean —bijilia garaian, adibidez—, bakailaoa gehitzen hasi ziren, eta gaur egun arte iraun du ohitura horrek. Bakailaoaz gain, beste arrain mota batzuk ere erabil daitezke —zapoa, otarrainxkak edo txirlak, adibidez—. Plater goxoa izateaz gain, lekale eta proteinen nahasketarekin plater osoa da, edozein otordutarako.