Eusko Jaurlaritzaren 2026ko aurrekontuak gobernua osatzen duten EAJ eta PSE-EE bi alderdien gehiengo absolutuarekin onartuko dituzte; egitate hori jakina zen proiektua aurkeztu zuten egunetik bertatik. Halere, Jaurlaritzak babesa handitzeko ahalegina egin nahi zuen oposizioko taldeekin, baina negoziazioa hasi bezala amaitu da. Izan ere, joan den astean Sumarrek iragarri zuen osoko zuzenketa aurkeztuko diola proiektuari, eta gauza bera egingo dutela iragarri dute gaur EH Bilduk eta PPk ere. Hala, Noel D'Anjou Ogasun sailburuak bukatutzat jo ditu negoziazioak.
EH Bilduk proposamen zehatz bat egin zien EAJri eta PSE-EEri aurrekontuak babesteko: 1.000 milioi euroko funts bat eratzea etxebizitzaren arazoari aurre egiteko. Pello Otxandiano koalizioak legebiltzarrean duen bozeramaileak esan du, ordea, Jaurlaritzak ez duela aintzat hartu proposamen hori: «Gobernuaren planteamenduak ez du inolako konpromisorik jasotzen, eta ez du proiektua ezertan aldatzen: eskatzen zaigu aurrekontuak ezeren truke babestea».
Horrez gain, Otxandianok azaldu du etxebizitza arloko premiazko neurrien legea babestea ere eskatu dietela. EH Bildu ez dator bat lege proposamen horrekin, koalizioak proposatzen duen ereduaren «kontrarreforma bat» dela iritzi baitio. Hain justu, koalizioak 47 zuzenketa partzial aurkeztu zizkion lege proposamenari, baina jeltzaleek eta sozialistek bat bera ere ez zuten onartu.
Horiek horrela, Otxandianok uste du horrek erakusten duela Jaurlaritzak ez dituela aurrekontuak EH Bildurekin negoziatu nahi: «Ez da planteamendu serio bat: aurrekontuak EH Bildurekin negoziatzeko duen borondate falta islatzen du. Eta berresten du ere gobernu honek etxebizitzaren arazoari gaurtik konponbide erreal bat emateko duen borondate falta».
«Gobernuaren planteamenduak ez du inolako konpromisorik jasotzen, eta ez du proiektua ezertan aldatzen: eskatzen zaigu aurrekontuak ezeren truke babestea»
PELLO OTXANDIANO EH Bilduren bozeramailea
EH Bilduren eledunak azpimarratu du etxebizitzaren arazoari aurre egiteko «beste eskala bateko inbertsio publikoa» behar dela, eta gogorarazi du urrats hori bera eskatu zuela joan den astean Zedarriak ikerketa foroak ere. Ordea, iritzi dio «egingarria» bada ere Jaurlaritzak ez duela hori egiteko asmorik: «Gobernuak esan du funts bat eratzeko nahia baduela, eta aurrekontuetan hogei milioi euro jarriko dira horretarako. Baina hori da gainditu behar den eskala: ez da nahikoa».
Otxandianok iritzi dio, halaber, Jaurlaritzaren 2026ko aurrekontu proiektuak ez duela balio gizarteak egun dituen beharrei erantzuteko. Azaldu du azken urteetan Europako funtsen bidez estali direla behar horiek, baina ohartarazi du iturria ixten ari dela, laguntzak amaitzen ari direlako. Era berean, salatu du Jaurlaritzak «uko» egin diela beste diru sarrera batzuei. Adibide gisa jarri ditu energia enpresen gaineko zerga berezia eta hiru aldundien zerga berrikuspena.
PPrentzat ere, «ezinezkoa»
Eusko Jaurlaritzak eginiko aurrekontu proposamena atzera botatzeko osoko zuzenketa aurkeztuko du PPk ere. Javier de Andres popularren bozeramaileak Eusko Legebiltzarrean adierazi duenez, proiektua «sozialista eta ezkerrekoa da erabat», eta «ezinezkoa» zaie hori babestea: «Ez dira gizarteak behar dituen aurrekontuak».
Popularren bozeramaileak salatu du aurrekontua %10 handitzea «neurrigabea» dela, ekonomiako gainerako aldagaiak hori baino gutxiago handituko direlako, hala nola soldatak, industria ekoizpena eta barne produktu gordina. Eta iritzi dio familiak «pobretzea» ekarriko duela horrek, haien diru sarrerak ez direlako neurri berean handituko.
Halaber, buruzagi popularrak salatu du diru gutxiegi jarriko duela Jaurlaritzak inbertsioak egiteko. Azaldu du, esaterako, 2026an 22 milioi euro emango dituela abiadura handiko trena egiteko, eta aurten 65 jarri dituela. Eta txarretsi du Aiaraldeko edo Busturialdeko ekonomia sustatzeko diru sail jakinik zehaztu ez izana. «Zorra inbertsioak areagotzeko erabili ordez gastu arrunta finantzatzeko erabiliko du», esan du De Andresek.
Gauzak horrela, oposizio taldeak adina osoko zuzenketa izango ditu Jaurlaritzaren 2026ko aurrekontu proiektuak, Voxek zer egingo duen publikoki oraindik jakinarazi ez badu ere. Osoko zuzenketa horiek abenduaren 9an eztabaidatu dituzte, eta, okerrik ezean, jeltzaleek eta sozialistek atzera botako dituzte. Horren ondoren, bidea libre izango dute abenduaren 23ko osoko bilkuran onartzeko.
«Borondate erreala»
Oposizioko hiru alderdien ezezkoarekin, D'Anjouk amaitutzat eman ditu negoziazioak. Prentsaurrean, aurrekontu proiektua «sendoa, arduratsua eta positiboa» dela defendatu du, eta akordio ezaren ardura oposizioaren gain jarri: «Politika ezin da epe laburreko maniobretara mugatu. Politikak herritarren benetako beharren zerbitzura egon behar du. Gure helburua EAJk eta PSEk osatzen dugun gehiengoa zabaltzea izan da uneoro». Haren esanetan, «arretaz» entzun dituzte oposizioko alderdien lehentasunak, eta «elkarguneak» ere topatu dituzte horiei dagokienean. Ez dira, baina, akordioak erdiesteko nahikoa izan, D'Anjouren hitzetan, ez dutelako «akordiorako borondate errealik» topatu mahaiaren beste aldean.
Halere, Ogasun sailburuak aurrera begirako mezua helarazi nahi izan du, ziur baitago aurrekontuek «euskal gizartearen aurrerapen eta ongizateari» egingo dioten ekarpenaz. Argudiatu du «herritarrekiko, egonkortasun instituzionalarekiko eta Euskadiren etorkizunarekiko» konpromisoa adierazten dutela. Hala, defendatu du zerbitzu publikoak indartzeko, herritarren eskaiera nagusiei heltzeko —«bizi proiektu bat ekiteko etxe bat izatea eta Euskadiko kaleetan lasai paseatzea»—, eta «etorkizuna prestatzeko behar diren berrikuntzetan inbertitzeko».
