Bart hil da Xabier Mendiguren Bereziartu idazlea, itzultzailea eta Euskalgintzaren Kontseiluko idazkari nagusi ohia. Haren beila bihar izango da, 16:00etatik 20:00etara, Errekaldeko beilatokian. Euskalgintzaren arloan eta itzulpengintzan egindako lana dela medio, albistea ez da oharkabean pasatu, eta Euskal Herriko txoko guztietako eragile, erakunde eta lagunek oroitu dute Mendiguren.
Filosofia eta Letretako lizentziaduna zen heinean, arlo horretan jardun zuen urte luzez. Bertzeak bertze, euskarazko testuliburuak sortzen lan handia egin zuen: Saioka euskarazko ikasliburuak egin zituen bertze zenbait lagunekin batera. Hori ongi gogoratzen du Laura Mintegi euskal idazle eta irakasleak: «Garai hartan testuliburuak egitea ezinbestekoa zen, ikastolak sortzen hasten ari baitziren».
Ikusi gehiago:Iritzia. Pilar Kaltzada: 'Aterki bat'
Horrez gain, Martuteneko Itzultzaile Eskolaren sorkuntzan parte hartu zuen Mendigurenek, eta hango irakasle eta zuzendari lanetan aritu zen 1990era arte. Bertan egindako lanagatik bereziki «miresten» du Mintegik, haren iritziz eskola hura izan baitzen egungo itzultzaile anitzen formakuntzaren oinarria. Horrez gain, eskola hartatik atera ziren 1987an EIZIE Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpreteen Elkartea eta Senez aldizkaria. Elkar taldeak eta Euskal PEN klubekoek ere Mendigurenek itzulpengintzan egindako lana ekarri dute gogora, X sare sozialean zabaldutako mezuen bidez.
Lorea Agirre kazetariak ere Mendigurenek itzultzaile gisa egindakoak azpimarratu ditu: «Autore garrantzitsuak ekarri zituen euskarara lehen aldiz, eta horrek ateak zabaldu zizkion euskarari». Hizkuntzen zalea zela ere gogoan du, eta 12 hizkuntza inguru zekizkiela.
Mintegi eta Mendiguren 1996an hasi ziren elkarrekin lanean, Euskararen Unibertsoa mugimenduan. «Bi urtez buru-belarri aritu ginen lanean zazpi pertsona, gero Euskalgintzaren Kontseilua izango zena sortzen». Bi urte geroago sortu zen Kontseilua, eta, haren sorreran parte hartu zuten gehienak beren lanetara itzuli baziren ere, Mendiguren «lemazain» gisa gelditu zela oroitu du Mintegik. Hala, 1998tik 2010 bitarte Kontseiluko idazkari nagusi izan zen, eta euskaltzain urgazle izendatu zuen Euskaltzaindiak.
«Gizon entziklopedikoa»
Haren ibilbidea ikusita, «gizon entziklopediko» gisa definitu du Mintegik: «Ez zuen estimatzen berak egiten zuen lan erraldoia, baina besteek egindakoa, handia edo txikia izan, bai».
Ados agertu da Agirre, Mendigurenek Kontseiluan egindako lana nabarmendu baitu berak ere. Kontseilua sortzea euskalgintzarendako eta euskal gizartearendako «jauzi kualitatibo» bat izan zela erran du, eta, hein handi batean, hori Mendigurenek egin zuela: «Bera izan zen lehen idazkari nagusia; beraz, berak asmatu behar izan zuen euskalgintzaren batasuna lantzen, egituratzen, bere leku soziala ematen eta garrantzi politikoa ikusarazten».
Jakin aldizkarian izandako ibilbideaz ere mintzatu da Agirre, eta hedabidearen lehenbiziko urteetan beraiekin izan zela erran du. Hala, hark idatzitakoak berriz ere irakurtzea eta haren hitzak gogora ekartzea «omenaldi txiki bat» dela dio: «Mendiguren gogoratzeko modu bat da, zer idatzi zuen, zer pentsatzen zuen, zein kezka zituen eta zer soluzio bilatzen zituen kontuan izateko». Funtsean, «bidegilea» izan dela argi du, eta hari esker belaunaldi berriek lasaiago egin ahal izanen dutela aurrera.
Ikusi gehiago:Iritzia. Paul Bilbao: 'Gure Xabier'
«Kikiltzen ez zen gizona, kultur handikoa». Horrela gogoratzen du Sagrario Aleman irakasle eta euskaltzainak Xabier Mendiguren. Harekin lanean aritu da, eta bereziki miresten du Mendigurenek egoera zailetan zuen jarrera: «Hainbat gauza gogor bizitzea tokatu zitzaion, eta beti aurrera egiten saiatu zen, egoerarik gogorrenean ere». Egunkaria-ren itxiera da Alemanek buruan duen egoera gogor haietako bat: Mendiguren gakoa izan zen hedabidearen itxierari aurre egiteko orduan, garai hartan bera baitzen Kontseiluko idazkari nagusia. «Jakin zuen elkartzen hainbat jende oso interes eta pentsamendu diferenteetakoak. Bazekien egoerari aurre egin behar zitzaiola, eta hori lortzeko elkarrekin jokatu behar genuela», adierazi du.
Agirrek ere gogoan du Egunkaria-ren itxieran Mendigurenek izandako jarrera: «Kontseiluak euskalgintzaren erantzuna antolatzeko jarrera hartu zuen, euskalgintza izan zedin Egunkaria bera».
Esker onak
Euskalgintzako eta itzulpengintzako alorretan dabiltzanek ez ezik, Euskal Herriko zenbait politikarik ere Mendigurenen aldeko hitzak zabaldu dituzte sare sozialetan. Jose Ignacio Asensio PSE-EEren Gipuzkoako ahaldungai nagusiak, adibidez, gogoratu du Mendigurenek beti euskararen alde egiten zuela, eta «ezberdinen arteko adostasunen bilatzaile» gisa definitu du.
Arkaitz Rodriguez Sortuko idazkari nagusiak eskerrak eman dizkio Mendigureni: «Euskararen aldeko borrokan segituko dugu, Xabier. Eskerrik asko herria egiteagatik».
Ikusi gehiago:Iritzia. Joanmari Larrarte: 'Ez adiorik, Xabier'
