Erreportajeak

Kulturak ez dira mozorroak
Inauteri garaia da. Besta ez da jai, ordea, batzuen mozorroak bertzeen eskubideak zapaltzen dituenean. Hori gertatzen ohi da inauterietan: zapaldutako kolektiboei buruzko estereotipoak sendotzen dituzte.

Gazteak pandemian: lagunengandik bakartuak, gizartean seinalatuak
Naroa Asensio, Izaro Irazu, Ander Beunza eta Lier Sarasola batxilergoko
bigarren mailan ikasten ari dira gaur egun, Andoaingo Aita Larramendi ikastolan (Gipuzkoa). Pandemia hasi zenean, duela bost urte, 12
urte zituzten. Bizipen desberdinak izan zituzten, baina gai
batean denek bat egiten dute: «Orain berriro gertatuko balitzaigu, askoz
ere gehiago sufrituko genuke».

Trumpek papergabeen deportazio masiboak agindu ditu AEBetan
ICE Immigrazioaren eta Aduanaren Polizia Indarrak sarekadak egiten ari dira papergabeak atxilotzeko. 2022ko datu ofizialen arabera, 11 milioi papergabe daude AEBetan, eta %77k bost urte baino gehiago daramatzate han. Haietako batzuekin hitz egin du BERRIAk.

Deep Seek: ChatGPT merkeago bat
Txinako enpresak adimen artifizialeko aplikazio bat sortu du: ChatGPTren funtzio bera du, baina 27 aldiz merkeagoa izan da hori garatzea. Dardarka jarri ditu AEBetako erraldoi teknologikoak.

Mende erdia baino gehiago kuboari biraka
Rubiken kuboaren bertsio klasikoa, 3x3koa, 1974an patentatu zuen Erno Rubikek, baina harrezkero etengabe ari dira sortzen formatu berriak: 2x2koak, 7x7koak, piramideak, dodekaedroak... Aljebraren bidez azal daitezke kuboaren mugimenduak, baita osatu ere.

Euskal Herriaren azken hogei urteei argazki estatistiko bat atera die Gaindegiak
Migrazioak handitutako biztanleria eta argi-ilunak dituen ekonomia sendoa ikusten ditu Gaindegia behategiak azken hogei urteei egindako errepasoan.

Lehen musua: akordatzen zara?
Norberaren biografian markatuta gelditzen diren mugarrietako bat da lehen musua. Adituak bat datoz: nortasuna eraikitzen duten piezetako bat da lehen musua, eta nerabezaro-helduaro trantsizio horretan dauden sexu jarrerak hobeto ulertzen lagun dezake.

Adimen artifiziala eta algoritmoa, dena kontrolatzeko
Adimen artifiziala eta sare sozialetako algoritmoak hauteskundeetan ere erabili izan dira. Adituek ohartarazi dute erabiltzaileek ezin dituztela kontrolatu, eta gero eta zailagoa dela manipulazioak antzematea.

Siriako gerraren kronologia
2011ko martxoaren 15ean hasi zen gerra zibila Sirian. Gobernuaren errepresioaren kontra, Udaberri Arabiarra mugimendua ernatu zen Sirian, eta, orduz geroztik, borrokan aritu dira herritarrak. Hala ere, badira gatazkan parte hartu duten indar gehiago: Estatu Islamikoa eta nazioarteko hainbat herrialde boteretsu tartean.