Biologia-Geologia

Hasi dira Garoñako zentral nuklearra husten

Hasi dira Garoñako zentral nuklearra husten

Zentral nuklearraren instalazioetara sartu da BERRIA, eraiste lanak bertatik bertara ezagutzeko. Burgosen (Gaztela eta Leon, Espainia) dago Santa Maria de Garoñako zentral nuklearra, Arabatik oso hurbil.

Metano isuriak: iraupen laburra, eragin handia

Metano isuriak: iraupen laburra, eragin handia

Metanoari buruzko nondik norakoak bildu ditu 'Kinka' podcastaren ale berriak. Zehazki, abeltzaintzaren arloak eta energiaren sektoreak sortzen dituzten isuriak izan ditu hizpide [saioaren seigarren minututik aurrera].

Nazioarteko Energia Agentziak deskarbonizatzeko urrats handiagoak eskatu ditu

Nazioarteko Energia Agentziak deskarbonizatzeko urrats handiagoak eskatu ditu

Nazioarteko Energia Agentziak (IEA) uste du erregai fosilen erabilerak 2030rako joko duela goia, baina ikatzaren kontsumoa soilik apalduko dela bizkor. Hain zuzen ere, ikatza da erregai fosilen artean zikinena.

Lurra 2,4 gradu berotu ez dadin egin du eskaera, klima aldaketaren kalteak ez areagotzeko.

Bego Zubia Gallastegi: «Bakterioei presio egin diegu, eta arazo global bat sortu dugu»

Bego Zubia Gallastegi: «Bakterioei presio egin diegu, eta arazo global bat sortu dugu»

Elhuyarrek 'Erresistente' izeneko dokumentala ondu du, eta Bego Zubia Gallastegi da zuzendaria eta gidoilaria (Arrasate, Gipuzkoa, 1965). Lanaren helburua: antibiotikoak desegoki erabiltzearen ondorioz sortutako bakterio erresistenteen arazoa gizarteratzea. Izan ere, bakterio erresistenteen arazoak 33.000 hildako eragiten ditu urtean.

Eukalipto landaketen hedadura %46 handitu da sei urtean

Eukalipto landaketen hedadura %46 handitu da sei urtean

Eukalipto gehienak Bizkaian daude, ia %90. Bizkaiko Foru Aldundiak landaketa berriak etenarazi zituen iaz, eta Gipuzkoan ere neurriak hartu dituzte landaketa geratzeko. 

Bizkaiko debekuak nolabaiteko eragina izan duela ondorioztatu daiteke azken datuetatik, baina ez ditu geratu moratoria indarrean jarri aurretik egindako landaketa eskaerak, eta erakunde ekologistak kexu dira.

Zer kontatuko dute asteroidetik ekarritako harri hautsek?

Zer kontatuko dute asteroidetik ekarritako harri hautsek?

Bennu asteroidearen harriak eta hautsak jaso, eta Lurrera itzultzea lortu du NASAk. OSIRIS-REx misioak jasotako laginak mundu osoko 233 zientzialariren artean banatuko dituzte.

Zientzialariek badakite molekula organiko asko dituela asteroideak, eta uste dute noizbait urak eraldatu zituela horiek. Biziaren jatorriari buruz gehiago ikasteko balio dezakete laginek.

Espezie inbaditzaileen sustrai arrotzak, errotuegi

Espezie inbaditzaileen sustrai arrotzak, errotuegi

Galdu diren izakien %60 espezie inbaditzaileen ondorioz galdu dira. Ikertzaileen arabera, espezie horien hedapena «lehenbailehen» geldiarazi behar da, biodibertsitatea babesteko eta klima krisiari aurre egiteko.

Antropozenoaren hasieran ote gaude?

Antropozenoaren hasieran ote gaude?

Antropozenoa epoka geologiko moduan ezartzeko eztabaida zientifikoak beste pauso bat eman du: Kanadako Crawford lakuan, Lurra epoka geologiko horretan sartu dela erakusteko froga gehiago aurkeztu ditu horren aldeko antropologoen lantaldeak.

Antropozenoaren hasieran garrantzi handia duen osagai baten aurkikuntza azpimarratu dute: plutonioa.

Jesus Tapia: «Neandertalak gai ziren estrategiak planteatzeko»

Jesus Tapia: «Neandertalak gai ziren estrategiak planteatzeko»

Aranzadi zientzia elkarteak aurkikuntza esanguratsu bat egin du San Adriango kobako aurtengo indusketan, Gipuzkoa eta Araba arteko pasabidean, Aratz-Aizkorri mendilerroan: harrizko tresna batzuk eta gizakiek erabilitako animalia hezurrak.

Berezia da haien jatorria: neandertalenak dira, duela 40.000 urtekoak gutxienez.