Neguaren atarian gaude New Yorken, heldu da hotza, jendea berokiekin dabil eta txanoa buruan. Gabonetako zuhaitzak saltzen hasi dira Quebec aldetik etorritako laborariak. Asteon, Rockefeller plazako zuhaitz erraldoiari jantzi diote 50.000 argiekin egindako soinekoa. Halaxe da, esker emate egunaren ostean negu usaina zabaltzen da hirian.
"Dena jakiten da", horrelaxe deitzen da Gabriel Garcia Marquez idazleari buruzko erakusketa. Kolonbiako Liburutegi Nazionalean –guk horrelakorik ez dugu oraindik– atondu dute, Bogotan. Austineko Unibertsitateko artxibategitik erakarritako esku-izkribu, gutun, argazki, kartel, jantzi eta idazmakinarekin osatu dute lehen aldiz.
Ezaguna da amesgaizto hori, non eskolara bueltatzen zaren berriz, azterketak gainditu gabe dituzula. Bada, halako zerbait bizi izan genuen pasa den asteburuan. Alabaren bigarren hezkuntzako eskola publikoak, Bard Queens deritzonak, ate irekien eguna ospatu zuen eta izena eman genuen, animatuta.
Lainotuta esnatu da igandea, eraikinak ia ez ziren ikusten, euri txikiagatik.
Zorionez, bazkalosterako saretu egin da zerua, eta eguzki izpiak ere agertu dira tarteka. Riverside Parkera atera gara oinez egitera. Gereziondoen lore zuriak ikusgarri zeuden. Argazkiak ateratzen ari ziren hiritarrak, haien magalean.
Parkera joan naiz, lorean dira arbola batzuk,
ez asko, lotsati oraindik.
Badirudi beldur direla haiek ere beren burua agertzeaz.
Goiz da eta ez dago inor parkeko bankuetan.
Eguzkiak epeltzen hasi duen arren.
Eseri egin naiz eta liburua zabaldu dut.
Lehen eguna etxetik kanpoko irakurketa egiteko.
Araba Euskaraz 2025eko kanta egin dugu Mikel Urdangarin eta biok. Kanta landua, mezuak elkarri gurutzatzen ibili baikara luzaroan. Letrak hiru ideia nagusi ditu. Lehenengoa, Araban beti egin dela euskaraz. Eta hor daude aipatuak Landuccik XVI. mendean Gasteizen bildu zituen sei mila hitzak edo sasoi bereko Lazarragaren liburua. Bigarrena, garai zailak bizi arren euskarak beti egin izan duela aurrera. Egin du aurrera horrela nahi izan dugulako, beti egon delako norbait euskaraz hitz egiten, erabiltzen. Eta hiru, transmisioaren garrantzia. Euskararen su txikia pasatu egin da belaunaldiz belaunaldi, eta guri tokatzen zaigu orain gauza bera egitea.
Iowako nazioarteko idazleen eskolara iritsi berri, 2017ko abuztuaren 21ean, eguzki eklipsea izan zen. Christopher Merrill bertako arduradunak eta gainontzeko irakasleek gertaera ikustera eraman gintuzten, idazleen etxearen patioan bertan, horretarako utzi zizkiguten betaurreko beltz batzuekin. Eklipseak ez zuen asko iraun egia esan, bi minutu luze, eta ostean, bizitza lehengo bidera itzuli zen.
Dozena bat arrautzak hamar bat dolar balio du, hamabi ere bai organikoak badira. Prezioak ikaragarri egin du gora azken aldian. Hegaztien gripea zuten milioika oilo hil behar izan dituzte eta nonbait hortik dator kaltea. Gaur egungo agintariek, nola ez, aurrekoei botatzen diete errua, baita honena ere.
Kontua da zaila izaten dela arrautzak erostea New Yorken, eta daudenean, ezin duzu aldiro dozenako kartoi bat baino gehiago erosi. Bat baino gehiago hartuz gero, kutxan kendu egingo dizute.
Pertsona hauskorra da,
eta pertsona hauskorra delako,
hauskorra da demokrazia.
Eta demokrazia hauskorra delako,
hauskorra da askatasuna.
Eta askatasuna hauskorra delako,
hauskorra da berdintasuna.
Museotik atera eta parkea oinez igaro dut. Hotz egiten duen arren, lakua dagoeneko ez dago izoztua. Jendea paseoan dabil, txanoekin eta bufandekin, bakoitzak bere ametsa egurasten. Zoriontsuak izango ote diren galdetu diot neure buruari. Ezen zaila baita hiri hau, badaki ematen baina kentzen ere bai.
New Yorken iragan astean. Eraikin luze bateko igogailuan. Bulegoak daude, enpresak, erakundeak, abokatuak. Igogailuetako bat beherantz doa. Dozena erdi lagun barruan. Telefonoak jo dio gizon bati. Hartu du. Kaixo esan du gaztelaniaz. Ume baten ahotsa entzuten da. Gose naiz.
Edizio genetikoa du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Colossal Biosciences enpresak duela 13.000 urte desagertutako otso espezie bat berpiztu duela iragarri zuen apirilean, otso grisari aldaketa genetikoak eginda. CRISPR teknika da edizio genetikoa egiteko erabiltzen dena. Itsaso Jauregi BERRIAko zientzia gaietako kazetariak, eta Ainara Castellanos Rubio genetikan aditu eta Ikerbasque ikertzaileak eman dizkigute gaiari buruzko argibideak.
Konklabea du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Gaur hasiko da Vatikanoan Aita Santua aukeratzeko prozesua. Mikel P. Ansa BERRIAko editorearekin batera solasean aritu gara prozesu horretaz eta zenbait bitxikeriaz.
Hamabostaldi honetan, naturaren eskubideak, eta, batez ere, eskubide horien aitortza izan du hizpide klima eta natura krisiari buruzko Kinka saioak. Horretarako, Iñaki Barcena eta Leire Urkidi EHUko Ekopol taldeko kideak izan ditu bidelagun. Hiztegian, espezie inbaditzaileez aritu dira Nagore Arin eta Oli Artola.
"Dena jakiten da", horrelaxe deitzen da Gabriel Garcia Marquez idazleari buruzko erakusketa. Kolonbiako Liburutegi Nazionalean –guk horrelakorik ez dugu oraindik– atondu dute, Bogotan. Austineko Unibertsitateko artxibategitik erakarritako esku-izkribu, gutun, argazki, kartel, jantzi eta idazmakinarekin osatu dute lehen aldiz.
Maite zaitut kantua eta Pirritx, Porrotx eta MariMototsen ibilbidea du hizpide Berriketan saioaren atal honek. 20 urte bete dira kantu hori argitaratu zenetik, eta larunbatean Maite Zaitut jaialdia egin zuten euskal pailazoei herri omenaldia egiteko. Amagoia Mujika Maite Zaitut elkarteko kideak kontatu digu pailazoen ekarpena zein izan den, eta Iñigo Astiz BERRIAko kazetariak jaialdiko kronika egin digu.
