Biologia-Geologia

Basoak, larre eta landa lurrak baino gehiago

Basoak, larre eta landa lurrak baino gehiago

Orain dela 110 urteko Euskal Herrian, belardiek azaleraren %42,2 hartzen zuten, eta basoek, %35,8. 2010ean, azalera guztiaren ia erdia ziren basoak (%44,3), eta larre gutxiago zeuden (%32,9). Beherakada dezentez nabariagoa izan da isurialde mediterraneoan. Nolanahi ere, isurialde atlantikoan ere toki gutxiago hartzen dute larreek gaur egun.

Palmako sumendiak lur berria sortuko du

Palmako sumendiak lur berria sortuko du

Lurra etengabe mugitzen ari da, eta horren ondorioetako bat dira sumendien erupzioak. Kanaria uharteak bolkanikoak dira, erupzioek sortutakoak. Magma zenbait ahotatik atera da, eta itsasoraino heldu da. Bide horretan, hainbat etxebizitza suntsitu eta laborantzarako lurrak hondatu ditu labak: hain zuzen gerora lur bihurtuko den labak. 

Koronabirusarekin bizi dira oraindik

Koronabirusarekin bizi dira oraindik

Koronabirusaren sintomekin luzaroan dauden gaixoak bizimodu normala berriz egin ezinik daude. COVID iraunkorra edo luzea dutenek BERRIAri azaldu diote «denbora gehiegi» daramatela gaixorik, eta arreta egokia behar dutela. Osasun sistemaren «abandonua» salatu dute Isabelle Delgadok eta Sonia Bilbaok.

Lipedema, emakumeei erasaten dien gaitz ezezaguna

Lipedema, emakumeei erasaten dien gaitz ezezaguna

Emakumeen %11k lipedema daukate, baina, ezezaguna izateaz gain, gutxi diagnostikatzen da. Pubertaroan hasi ohi da, eta nabarmen egiten du okerrera hormona aldaketekin. Gaitza pairatzen dutenek sarri beren poltsikotik ordaindu behar izaten dituzte tratamenduak.

Araban egin asmo zituzten lau parke eolikoetatik bi geratu egin ditu Jaurlaritzak

Araban egin asmo zituzten lau parke eolikoetatik bi geratu egin ditu Jaurlaritzak

Ingurumenean kalteak eragin ditzaketela argudiatu du Arkamon eta Iturrietan egin nahi zuten proiektua geratzeko. Aitzitik, Labrazako eta Azazetako proiektuen tramiteekin aurrera egiteko baimena eman dio Aixeindar sozietateari, zeina Iberdrolak eta Energiaren Euskal Erakundeak kudeatzen duten.

NASAren ‘Perseverance’ ibilgailuak Marten lur hartu du

NASAren ‘Perseverance’ ibilgailuak Marten lur hartu du

Marteko esploratzailea iritsi da helmugara, operazio korapilatsu bat egin eta gero. Haren helburu nagusiak iraganeko bizitza arrastoak bilatzea, Planeta Gorria hobeto ezagutzea eta etorkizunean hara gizakiak bidali ahal izateko esperimentuak egitea dira.  Euskal Herriko teknologiak eta ikerkuntzak ere hartu dute parte operazio berri honetan: Sener eta AVS ingeniaritza enpresek eta EHUko bi ikerketa taldek.

Behiek sortzen duten metanoa nola gutxitu ikertzen ari dira

Behiek sortzen duten metanoa nola gutxitu ikertzen ari dira

Esne behiek sortzen eta isurtzen duten metanoa gutxitzeko ikerketa batean, ondorioztatu dute behien metano isuriak %20 gutxitu daitezkeela bai hautaketa genetikoaren bidez, bai elikaduran liho irina erabilita.

Behiek digestio prozesuan sortzen dute metanoa, eta gorputzetik kanporatzen dute gero. Horrek ondorio kaltegarriak sortzen ditu ingurumenean, berotegi efektua areagotuz.

Fernando Valladares: «Espezie aberastasun handiko ekosistemak dira gure txertorik onena»

Fernando Valladares: «Espezie aberastasun handiko ekosistemak dira gure txertorik onena»

Hainbat adituk iragarritakoa bete da COVID-19aren pandemiarekin. Etorkizunean halako gehiago izan daitezkeela eta, natura babestearen garrantzia azpimarratu du Fernando Valladares Ros ekologoak. Etorkizunean pandemiarik ez izateko, naturarekin dugun harremana aldatu egin behar dugu, haren iritziz. 

Mamut baten arrastoak aurkitu dituzte Izturitzeko kobazuloan

Mamut baten arrastoak aurkitu dituzte Izturitzeko kobazuloan

Duela 30.000 urte inguruko mamuten, beste hainbat animaliaren eta tresnen arrastoak aurkitu dituzte Donamartiriko Izturitze haitzuloan. Garai hartan arraroa zen Euskal Herrian mamutak ehizatzea. Europako lehen Homo sapiens-en arrastoak ez ezik, Neandertalgo gizakiren arrastoak ere badaude, adituen ustez.