Berria FM
Berria FM

Hesiak, sabaiak, guraizeak

2025eko otsailaren 19a
Ane Eslaba eta Uxue Rey

Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna da otsailaren 11, baina egun horretatik kanpo ere badira hamaika motibo gaia hizpide izateko. Elhuyarreko Garazi Andonegi bidelagun, xehe aletu ditugu zientzia munduko genero arrakalak, kristalezko sabaiak, «guraize efektuak» eta beste. Idoia Mujika zientzialari eta dibulgatzailea Itsaso Jauregi kazetaria ere aditu ditugu saioan. Bestalde, ezin saihestu hau: 2025a hasi denetik bi hilketa matxista izan dira Euskal Herrian. Bi semek beren amak hil dituzte. Eta Miren Orozkoren hitzak jaso ditugu.

 

 

Atal gehiago
Zahar, atso, iparrorratz

Zahar, atso, iparrorratz

2025eko apirilaren 30a

Noiztik aurrera da norbait zaharra? Eta zer dakarkio hari zahar izateak? Zergatik eragiten du halako aznahia ‘zahar’ hitzak berak? Eta, bide batez, badago ‘atso’ esaterik? Zahartzaroari buruzko hamaika galdera mahaigaineratu dira urteotan han-hemenka, eta haietako hainbati bilatu dizkie erantzunak Mari Luz Esteban antropologo eta idazle feministak, adinkeria eta matxismoa elkarri lotzen zaizkion zientoka egoera daudela sinetsita. Besteak beste, zahartzaroari eta militantzia feministari buruzko gakoak eman ditu Berria FMren saio berrian.

 

00:00:0000:00:00
Hijaba libre erantzi eta jantzi

Hijaba libre erantzi eta jantzi

2025eko apirilaren 2a

Hijabaren erabilera gai arantzatsua da. Oraindik ere, eztabaida ugari piztu ohi ditu emakume musulman batzuek janzten duten oihalak; jendea kontra azaltzen da, baita feminismo batzuen barrenetan ere. Hori hala, haren bueltako diskurtso askori batik bat «paternalismoa» dariela iritzi dio Ikram Ghacham-Emrani Hachmioune irakasle eta ikertzaileak, eta salatu du emakume musulmanei «galdetu ere egin gabe» hitz egiten dela gaiaz. Gainera, honako ikerketa hau egin du berriki, hezkuntza sistemari erreparatuz: ‘Emakume musulmanen identitatea eta formakuntza akademikoa EAEn’.

00:00:0000:00:00
Maskulinitate berri-zaharrean tinko

Maskulinitate berri-zaharrean tinko

2025eko martxoaren 19a

Azterlanetan ere azaleratu da joera: mutil gazteek bereziki egiten dute bat korronte antifeministekin. Eta sexuarekiko eta sexualitatearekiko daukaten harremanean ere islatzen da hori. Itxaso Torregrosa sexologo eta hezitzailearen hitzak jaso ditu Berria FMk. Emandako ikastaroetan, argi ikusi ditu feminismoaren kontrako erresistentziak; «TikToken-eta aditzen dituztenen oihartzunak». Baina helduek daukaten arduraz ere ohartarazi du: «Haiek ez daude entzuteko prest, baina gu ez gara asmatzen ari».

00:00:0000:00:00
Norbera den bezalakoa izan eta agertu

Norbera den bezalakoa izan eta agertu

2025eko martxoaren 5a

Martxoaren 8an beteko dira hamar urte Naizen Adingabe Transexualen Familien Elkarteak bidea abiatu zuenetik. Chrysallis Euskal Herria izenarekin aurrena, eta Naizen izenez ondotik, elkarteak hamarkada bat darama haur eta gazte transexualen errealitateak bistaratzen eta haien eskubideen defentsa sustatzen. Urteurrenaren karietara, Berria FMn izan dira Bea Sever bozeramailea eta elkartetik igarotako Xuban Senar gizon transa. Egindako bideez eta gizartean izandako aldaketez aritu dira; aurrerapausoez zein atzera emandakoez.

00:00:0000:00:00
Hesiak, sabaiak, guraizeak

Hesiak, sabaiak, guraizeak

2025eko otsailaren 19a

Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna da otsailaren 11, baina egun horretatik kanpo ere badira hamaika motibo gaia hizpide izateko. Elhuyarreko Garazi Andonegi bidelagun, xehe aletu ditugu zientzia munduko genero arrakalak, kristalezko sabaiak, «guraize efektuak» eta beste. Idoia Mujika zientzialari eta dibulgatzailea Itsaso Jauregi kazetaria ere aditu ditugu saioan. Bestalde, ezin saihestu hau: 2025a hasi denetik bi hilketa matxista izan dira Euskal Herrian. Bi semek beren amak hil dituzte. Eta Miren Orozkoren hitzak jaso ditugu.

 

 

00:00:0000:00:00
08x03 Berria FM karratua

Bortxaketaren oihartzun sozialak

2025eko otsailaren 5a

2016ko Iruñeko sanferminetako talde bortxaketak eta haren gaineko diskurtsoek herritarren memoria kolektiboan eginiko ekarpena aztertu du Samara Veltek ikerketa batean, auziari buruzko ‘Nik sinesten dizut’ liburua eman eta bost bat urtera. Hemeroteketan eta oroitzetan atzera egin, eta bistara atera zaizkio orduko birbiktimizazioa, erasotzaileak «piztia» bihurtzeko ahaleginak, epaiketa sozialak eta minak. Baina baita feminismoaren erantzunak ere; eta ondorioak. Horietaz eta bestez aritu zaigu BerriaFMn. «Jai-izorranteez» ere bai, askotara.

00:00:0000:00:00
Karratua oinarria

Kolektiboa, feminista, ijitoa

2025eko urtarrilaren 22a

«Soilik gauza txarrei buruz hitz egiten denean nabarmentzen da norbait ijitoa dela». Historian zehar eta gaur egun ere ijitoek eginiko lorpenak ezkutatu egiten direla salatu du sarri AMUGEk, eta, orain, zehazki emakume ijitoen kasuei erreparatu, eta «hutsunea konpentsatzeko» ahalegin bat egin du elkarteak, halabeharrez. ‘Romaní hadin II: Euskal Herriko historian emakume ijitoek utzitako arrastoen ondoren’ liburua eman dute. Noemi Amaya Garciaren laguntzarekin arakatu dugu lana BerriaFMn.

00:00:0000:00:00
Ertza, q-rekin idatzita. Josebe Iturrioz eta Ibai Fresnedo. Berria FM

Ertza, q-rekin idatzita

2024ko abenduaren 18a

LGTBIQ+ siglari ‘Q’ letra eta ‘+’ zeinua erauztea erabaki du PSOEk, eta horrek kolpez mahaigaineratu eztabaida: nola behar litzateke izendatu kolektiboa? Zer gorputz, desira eta identitate utzi dute bazter? Zer norabideren erakusle da urrats hori? Bada alternatiba hoberik? ‘Queer’ mugimendua du hizpide BerriaFMk, Josebe Iturrioz eta Ibai Fresnedo militante transfeministak lagun. Gainera, Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa izan berritan, bertsorik ere bada tartean.

00:00:0000:00:00
Kultur transmisioa

Transmisio kate feministak

2024ko abenduaren 4a

Diagnostikoa ez da berria, baina ezin esan iraungi denik. Aspaldi, eta oraindik ere, hainbat ikerlari feministak ohartarazi dute euskal kulturari loturiko memoria kolektiboa berridazteko premiaz. Besteak beste, aldarrikatu dute transmisioan ere behar dela eragin: ikuskera heteropatriarkaletik desplazatu, begirada transfeminista ezarri. Berria FMn, Iratxe Retolaza ikerlari eta irakaslea mintzatu zaigu gaiaz. Agurtzane Intxaurraga antzerkigilea ere bai; «gizon gosetuez», eszenatokietan kontatu nahi dituztenez.

 

00:00:0000:00:00
Indarkeriaren erresonantzia digitala

Indarkeriaren erresonantzia digitala

2024ko azaroaren 20a

Hurbil da Indarkeria Matxistaren Kontrako Nazioarteko Eguna. Hari, eta, preseski, indarkeria matxistak sare sozialetan hartzen duen tokiari erreparatu dio Berria FMk. Halako biolentziarik badela ere ukatzen duten diskurtsoei, besteak beste. Asier Arizkorreta Emagineko kidearekin, manosferaz; Maider Galardi kazetari eta ikerlariarekin, ziberjazarpen misoginoez eta sare sozialetako aliantza feministez.

00:00:0000:00:00
Podcastak
Berria FM
Berria FM

Zahar, atso, iparrorratz

Noiztik aurrera da norbait zaharra? Eta zer dakarkio hari zahar izateak? Zergatik eragiten du halako aznahia ‘zahar’ hitzak berak? Eta, bide batez, badago ‘atso’ esaterik? Zahartzaroari buruzko hamaika galdera mahaigaineratu dira urteotan han-hemenka, eta haietako hainbati bilatu dizkie erantzunak Mari Luz Esteban antropologo eta idazle feministak, adinkeria eta matxismoa elkarri lotzen zaizkion zientoka egoera daudela sinetsita. Besteak beste, zahartzaroari eta militantzia feministari buruzko gakoak eman ditu Berria FMren saio berrian.

 

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Eta argi guziak itzali ziren

Itzalaldia du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Astelehenean Euskal Herria eta Iberiar penintsula osoa argindarrik gabe gelditu zen eguerdian. Oraindik gauza asko daude argitzeko, baina gertatutakoa ulertzeko gako nagusiak azaldu dizkigute Irune Lasa eta Ion Orzaiz BERRIAko kazetariek, eta Itziar Zubia Olaskoaga eta Alvaro Campos-Celador EHUren Ingeniaritza Eskolako irakasle eta ikerlariek.  

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Eskolara berriz

Ezaguna da amesgaizto hori, non eskolara bueltatzen zaren berriz, azterketak gainditu gabe dituzula. Bada, halako zerbait bizi izan genuen pasa den asteburuan. Alabaren bigarren hezkuntzako eskola publikoak, Bard Queens deritzonak, ate irekien eguna ospatu zuen eta izena eman genuen, animatuta.

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Finantzak jaun eta jabe

Finantzarizazioa du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Ekonomia produktiboa nagusi zen garaitik ekonomia espekulatiboaren garairako trantsizioari deitzen zaio finantzarizazioa. Prozesu hori, inbertsio sozietateak eta funts subiranoak zer diren ulertzeko Iñaut Matauko Rada BERRIAko kazetariarengana jo dugu.

00:00:0000:00:00
Hizlandia irudia
Hizlandia

Lorea Agirre Dorronsoro: Marikita Tambourinen 'Bizirik iraun'

Eta aukeratu duen liburua Marikita Tambourinen Bizirik iraun (Maiatz, 2022).

Atal honetan erabilitako kantuak:
· ERROBI - Gure Lekukotasuna
· BILAU - Itsasoa
· MADDI OIHENART - Lo hadi aingürüa · ETHEL CAIN - Vacillator

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Pabiloien aroa

Euskal musika industriaren kultur eredua du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Euskal talde batzuek pabiloi handiak betetzeari neurria hartu dioten garai honi Pabiloien aroa deitu dio Iñigo Astiz BERRIAko kultur kazetariak. Berarekin aritu gara eredu horren argiez eta itzalez hausnartzen.

00:00:0000:00:00
Kazetaritza propio eta independentearen alde, 2025 amaierarako 3.000 irakurleren babes ekonomikoa behar du BERRIAk.