Ikerneri Visitación deitzen zion Frankismo garaiko eskolako monjak. “Zu ez zara Ikerne, Visitación baino”, esaten zion erdeinuz, umearen izena euskaratik gaztelaniara itzuliz. Ikerneren erantzuna izaten zen Francoren postako zigiluak zirriborratu eta betaurrekoetan itsatsiz, monjaren aurrera azaltzea.
Neskatoak arrazoi zuen. Ikerne Ikerne zen. Ikerne Letamendi Urresti.
Amak halaxe jarri zion izena Pariseko erbestean erditu zenean. Ikerneren gurasoak Parisen ezagutu zuten elkar, exilioan, Eresoinka izeneko enbaxada kulturaleko parte zirenean. Paris naziak hartu behar zutela eta Venezuelara egin zuten ihes, eta hantxe hasi ziren Estatu Batuetako zerbitzu sekretuentzako lanean, naziak eta frankistak espiatzen, II Mundu Gerra betean. Laster Europara bidaliko zituzten. Aita Bartzelonan harrapatu eta polizien torturen ondorioz hil zen. Amak, umeak Euskal Herrian utzi eta alde egingo zuen berriz, Venezuelara.
Amorru hori zen betaurreko horietan azaltzen zena. Hori, eta aitona amonei, Urrestitarrei, frankistek ondasun guztiak kendu izana, eta amonak ezin izango zuela eskolarik gehiago eman.
Ikernek dena gordetzen zuen, aitari gertatutakoa ez zuen ahazterik nahi. Familiari buruz liburua egin behar nuela esan nionean hantxe zuen dena prest, gutunak, argazkiak, dena. Berari esker jakin genuen belaunaldi oso bati buruz, Manu Sota, Antonio Gezala, Nik Kintana… Berarentzat izen ezagunak, baina euskaldunok erabat ahaztuak.
Nahiz eta igarotakoa latza izan, haren hitz egiteko tonua beti zen atsegina, bizitzari irribarre batekin aurre egiten dion emakumearena. Inteligenteegia zen Ikerne, pasatakoa pasata, bizitza ezkortasunekin alferrik galtzeko.
Venezuelako erbesteratuen artean aurkitu zuen senarra eta harekin batera sortu familia, Bilbon. Familia oparoa. Baina ez zen haurgintzara mugatu. Bikoizle eta aktore lanetan ibili zen, berezko zuen izarra egiten zuen gauza guztietan jarriz.
Kontatu zigun gaztea zenean bizikleta karrera batean parte hartu zuela Ondarroan. Emakumea izanda, bizikletan, eta frankismorik gogorrenean. Aitonaren aurpegia aurkitu zuen ikusleen artean. Harro begiratzen zion hark. Aitona bizirik ikusi zuen azken aldia izan zen hura. Miresmen begirada hura, azken oroitzapena.
Guk ere harrotasunez gogoratuko zaitugu, Ikerne. Hain zinen maitekor bezain errebeldea, dotore bezain alaia. Mila esker, familiaren memoria gorde eta gurekin partekatzeagatik.
Eta orain, zoaz Ikerne, bizikleta gainean, bihurguneetan behera, bizkor, kostako bideetan, libre.