Ba ez, ez gatoz Paristik. Ezta Madrildik ere. Ze inporta nondik. Hemen gaude, hori da kontua. Kultura biziaz eta bizigarriaz hitz egitera gatoz. Liburuak eta diskoak zatikatuko ditugu. Kukuaren koplak kantatuko ditugu. Adi begiratuko diogu artifizioari. Aldarrikapena ipar eta sormena orratz. Ongi etorri LANARTEA Euskararen Langile Profesionalen Elkartearen bidaia kolektibora.
Bihotz bat taupaka.
Amateur hitza kulunkatzen.
Amateurrez hitz egitera baikatoz oraingoan.
Merkatu logikak moldatutako kultur ereduak uzten dien tarte gero eta estuagoaz.
Kulturgileen eta komunitatearen arteko loturaz.
Gure kultur sistemaren balizko arritmiez.
Ustezko basamortuez
Uste basatiez.
Laburbilduz: segidako elektrokardiograman ageri den guztiaz.
Bazen behin eztanda handi bat. Baziren gero izarrak, planetak, zulo beltzak...
Eskolan erakutsi ziguten.
Espazioan mututasuna nagusi dela ere bai.
Dardarak badiren arren, ez dagoelako garraiatuko dituen airerik, bitartekaririk.
Eskolatik kanpo ikasi genuen antzeko zerbait gertatzen dela kulturaren gure galaxian ere. Unibertso honetakoak garela, geuretik dardarak sortzen, baina espazioak ez digula oihartzun egiten.
Eta gure kultura planeta beregain, satelite, asteroide edo Saturnoren eraztunetako harri puska ote den... Teoria ezberdinak daude.
Aizkoraren epaia erraldoiaren kontra.
Enborra eraitsi arte zartaka.
Eta enborra ohol, ohola mahai, mahaia epaimahai.
Erakunde publikoek antolatutako sarien eta beken banatzeko.
Gaur gaurkoz, sortzaileen eskubideen erauzketan zaildutako sistema bat.
Sortzailea apo sentiarazteraino.
Dinosauroa iratzarri zenean, matxismoak han segitzen zuen.
Eboluzio behar handirik gabe.
Dinosauroa iratzarri zenean, kulturaren ispiluak han segitzen zuen.
Arrakala askorik gabe.
Gizarteari isla egiten.
Zenbaterainoko plaza eskaintzen zaio euskal kulturari Euskal Herriko hedabideetan?
Plaza horren neurria zenbateraino da herritarron kultur ohituren moldatzaile, zenbateraino kultur ohituron ispilu?
Mundu gero eta konektatuago ꟷeta globalizatuagoꟷ honetan, zenbateraino normalizatuko dugu gure kulturarekiko deskonexioa?
Etengabeko eraldaketak eta informazioaren gizarteak bizi gaituztela errepikatzea ez delako aski, kultura transmititzea eta biziaraztea ere mundua eta gizartea egiteko modu eraldatzaile bat dela ahazten badugu.
Gasteizko Legebiltzarreko pasilloetan luzaz joan-etorrian ibili eta iritzi publikoan eztabaida zakarrak eragin ostean, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Hezkuntza Lege berria onartu berri dute. Plaza politiko horretan eta beste zenbaitetan landutako legeek eta curriculumek gure kultur kapitala belaunaldi berrienganainoko eroale lana erraztuko ote duten, gero eta gehiagotan eteteko zorian dirudien kultur soka indartu ala ahuldu egingo ote duten, eragile ugariren gogoetagai da. Baita akuilu ere, gure hizkuntzaren eta kulturaren biziraupena ikastetxeetan ere jokatzen baita. Horren isla dira, besteak beste, Euskal Herriko ikasgeletan azken hamarkadetan aktibatu diren hainbat ekimen.
Hitz egiteko gaitasunak eta irudimenak egiten omen gaituzte humano. Hitz egiteko eta gure irudimenaren milioika emaitza prozesatzeko gaitasuna erantsi diegun makinak ere adimendunak al dira, beraz? Zein etorkizun opa digute Adimen Artifizialaren sustatzaile nagusiek, gure datuen kudeaketa negozio bihurtu duten multinazionalek? Itsu-itsuan egin behar al dugu datu kopuru erraldoiak kudeatzen trebatutako produktu informatikoen alde? Zein ondorio izan dezake gure iruditeria kolektiboa halako programen esku uzteak? Benetan sinesten al dugu makinek salbatuko dutela euskaldunon komunitatea?
Hauxe zen, beraz, kultur langilea izatea: Itzaltzea eta piztea.
Norbere Ogi Bideko puntu beltzak bide-orri ustez serioenetan sekula ez agertzea.
Euskal Artistaren Estatutua existitzen garenik ere ez dakiten Esne Bidetik kanpoko galaxiaren batetik etorriko zaigula nazkatu arte entzutea.
Intermitente, keinukari bilakatu nahi izatea.
Itzaltzea eta piztea.
Nork bere bizitzan pilatutako ondarea ondorengoei uztea izaten da ohikoena, baina ondorengo horiek ez dute zertan familiakoak izan, edo ez bakarrik. Ondoren ere aurrera jarraituko baitute norbera bizi den bitartean babestu eta bultzatutako egitasmoek, elkarteek edo erakundeek. Beraz, bizitza osoan babestutako hori, zergatik ez babestu hil ondoan ere?
Belateko tuneletako lanen esleipen prozesua du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Cerdan auzia dela-eta, Acciona eta Servinabar enpresei adjudikatutako obra publikoak aztertzeko eskatu zion Nafarroako Gobernuak Ustelkeriaren Aurkako Bulegoari. Honek ebatzi du irregulartasun administratiboak izan zirela. Ion Orzaiz BERRIAk Iruñean duen delegazioko kazetariak azaldu dizkigu Ustelkeriaren Aurkako Bulegoaren ondorioak.
Tuteratik Hendaiara egiten ari diren Palestinaren aldeko martxa du hizpide Berriketan saioaren atal honek, Nafarroako BDZ taldeko kide Txuri Ollo bidelagun. Israel Palestinan egiten ari den sarraskiarekin lotura duten Euskal Herriko enpresen jardunaz aritu da.
2015eko migrazio krisia izan du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Urte hartako udan Europarako bidea hartu zuten 900.000 pasa migratzailek. Hamar urtetan etorkinekiko jarrera nola aldatu den ikusteko, Maddi Iztueta Olano Berriako Mundua saileko kazetariarekin solastatu gara.
Parkeko umea
Oinez egitera atera gara parkera, erdi oinez erdi korrika, udako bekatuak gainetik kentze aldera. Iraileko ilunabarra eder zetorren. Haren argi laruan, jendea jolasean belazeetan, bankuetan irakurtzen, bidezidorretan bizikletaz.
Halako batean, ama gazte bat aurkitu dugu gure bidean, umetxo batekin, bazterreko banku batean zegoen. Hiru bat urte izango zituen haurrak. Bizkor goazela konturatu eta “arratsalde on” esan digu ustekabean, ez agurtzea hezkuntza txarrekoa dela argitu nahiko baligu bezala.
Gure asmoa lasterrean aurrera egitea izan bada ere haren agurrak gerarazi gaitu. “Arratsalde on” esan diogu bueltan. “Nora zoazte hain bizkor?”, galdetu digu. “Bada, paseatzera”. “Baina paseatzera, nora?”.
Isilune baten ostean, “etorkizunera”, erantzun dio Nereak, umeak zer erantzungo zuen ikusteko. “A! Etorkizuna. Ezagutzen dudan toki bakarra, hori da”, esan du, jolasean arreta jarrita, behera begira.
Amak irribarre egin digu, sorbaldak altxatuz. “Gero arte”, agurtu da umea. “Gero arte, bai!”, guk. Eta, halaxe, lasterrean abiatu gara, etorkizunera edo.
Boiseko (AEB) euskal diaspora du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Uztailean Jaialdia antolatu zuten, bost urtetik behin ospatzen duten besta. BERRIA han izan zen, eta bildutako testigantzekin Jaialdiaren sustraietan dokumentala argitaratu du. Nagore Arin BERRIAko kazetari eta dokumentalaren zuzendariak azaldu dizkigu Boiseko euskal diasporaren nondik norakoak.
