Ba ez, ez gatoz Paristik. Ezta Madrildik ere. Ze inporta nondik. Hemen gaude, hori da kontua. Kultura biziaz eta bizigarriaz hitz egitera gatoz. Liburuak eta diskoak zatikatuko ditugu. Kukuaren koplak kantatuko ditugu. Adi begiratuko diogu artifizioari. Aldarrikapena ipar eta sormena orratz. Ongi etorri LANARTEA Euskararen Langile Profesionalen Elkartearen bidaia kolektibora.
Bihotz bat taupaka.
Amateur hitza kulunkatzen.
Amateurrez hitz egitera baikatoz oraingoan.
Merkatu logikak moldatutako kultur ereduak uzten dien tarte gero eta estuagoaz.
Kulturgileen eta komunitatearen arteko loturaz.
Gure kultur sistemaren balizko arritmiez.
Ustezko basamortuez
Uste basatiez.
Laburbilduz: segidako elektrokardiograman ageri den guztiaz.
Bazen behin eztanda handi bat. Baziren gero izarrak, planetak, zulo beltzak...
Eskolan erakutsi ziguten.
Espazioan mututasuna nagusi dela ere bai.
Dardarak badiren arren, ez dagoelako garraiatuko dituen airerik, bitartekaririk.
Eskolatik kanpo ikasi genuen antzeko zerbait gertatzen dela kulturaren gure galaxian ere. Unibertso honetakoak garela, geuretik dardarak sortzen, baina espazioak ez digula oihartzun egiten.
Eta gure kultura planeta beregain, satelite, asteroide edo Saturnoren eraztunetako harri puska ote den... Teoria ezberdinak daude.
Aizkoraren epaia erraldoiaren kontra.
Enborra eraitsi arte zartaka.
Eta enborra ohol, ohola mahai, mahaia epaimahai.
Erakunde publikoek antolatutako sarien eta beken banatzeko.
Gaur gaurkoz, sortzaileen eskubideen erauzketan zaildutako sistema bat.
Sortzailea apo sentiarazteraino.
Dinosauroa iratzarri zenean, matxismoak han segitzen zuen.
Eboluzio behar handirik gabe.
Dinosauroa iratzarri zenean, kulturaren ispiluak han segitzen zuen.
Arrakala askorik gabe.
Gizarteari isla egiten.
Zenbaterainoko plaza eskaintzen zaio euskal kulturari Euskal Herriko hedabideetan?
Plaza horren neurria zenbateraino da herritarron kultur ohituren moldatzaile, zenbateraino kultur ohituron ispilu?
Mundu gero eta konektatuago ꟷeta globalizatuagoꟷ honetan, zenbateraino normalizatuko dugu gure kulturarekiko deskonexioa?
Etengabeko eraldaketak eta informazioaren gizarteak bizi gaituztela errepikatzea ez delako aski, kultura transmititzea eta biziaraztea ere mundua eta gizartea egiteko modu eraldatzaile bat dela ahazten badugu.
Gasteizko Legebiltzarreko pasilloetan luzaz joan-etorrian ibili eta iritzi publikoan eztabaida zakarrak eragin ostean, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Hezkuntza Lege berria onartu berri dute. Plaza politiko horretan eta beste zenbaitetan landutako legeek eta curriculumek gure kultur kapitala belaunaldi berrienganainoko eroale lana erraztuko ote duten, gero eta gehiagotan eteteko zorian dirudien kultur soka indartu ala ahuldu egingo ote duten, eragile ugariren gogoetagai da. Baita akuilu ere, gure hizkuntzaren eta kulturaren biziraupena ikastetxeetan ere jokatzen baita. Horren isla dira, besteak beste, Euskal Herriko ikasgeletan azken hamarkadetan aktibatu diren hainbat ekimen.
Hitz egiteko gaitasunak eta irudimenak egiten omen gaituzte humano. Hitz egiteko eta gure irudimenaren milioika emaitza prozesatzeko gaitasuna erantsi diegun makinak ere adimendunak al dira, beraz? Zein etorkizun opa digute Adimen Artifizialaren sustatzaile nagusiek, gure datuen kudeaketa negozio bihurtu duten multinazionalek? Itsu-itsuan egin behar al dugu datu kopuru erraldoiak kudeatzen trebatutako produktu informatikoen alde? Zein ondorio izan dezake gure iruditeria kolektiboa halako programen esku uzteak? Benetan sinesten al dugu makinek salbatuko dutela euskaldunon komunitatea?
Hauxe zen, beraz, kultur langilea izatea: Itzaltzea eta piztea.
Norbere Ogi Bideko puntu beltzak bide-orri ustez serioenetan sekula ez agertzea.
Euskal Artistaren Estatutua existitzen garenik ere ez dakiten Esne Bidetik kanpoko galaxiaren batetik etorriko zaigula nazkatu arte entzutea.
Intermitente, keinukari bilakatu nahi izatea.
Itzaltzea eta piztea.
Aurreko astean kontatu zuen familiako taldean izeko Maitederrek. 1975eko azaroaren 20an, Francoren heriotza egunean, ama zain zuela etxean bazkaltzeko, dilista platerkada bat eta txanpaina botila batekin. “Gizon hori ni baino lehen joatea nahi nuen.” Eta horregatik poza eta, ondorioz, txanpaina.
Antiabortisten kontrako epaiketa du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Joan den astean 21 lagun epaitu zituzten 2022an Gasteizko Askabide klinikaren aurrean bilduta, hara joaten ziren emakumeei jazartzeagatik. Koakzio eta hertsatze delitu bat leporatzen diete. Edurne Begiristain BERRIAk Gasteizen duen egoitzako kazetariak auzi horren ertz guziak azaldu dizkigu.
Cerdan auzia du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Santos Cerdan PSOEko antolakuntza idazkari ohia espetxetik atera da, baina epaileak dio haren kontrako zantzuak indartu egin direla. Ustelkeriagatik dago auzipetuta. Guardia Zibilaren UCO unitatearen bigarren txostena ezagutu dugunez gero, Joxerra Senar BERRIAko kazetariarengana jo dugu auziaren bigarren parte hau hobeki ezagutzeko.
Francoren heriotza du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Gaur duela 50 urte hil zen diktadorea, eta efemeridea aprobetxatuz, BERRIAlagunei egun hura nola bizi izan zuten galdetu diegu. Arantza San Sebastianek, Jabier Altzorrizek, Izaskun Etxeberriak, Kontxita Beitiak eta Aitor Iturriagak haien testigantza bidali digute. Bukatzeko, Mikel Peruarena Ansa BERRIAko editorearekin hitz egin dugu gaiari buruz.
Euskal gatazkaren testuinguruan emakumeek pairatu duten tortura politikoa aztertu du Olatz Dañobeitiak Sorginak, putak, terroristak liburuan; «indarkeria matxistaren beste ertz bat». Haren tesitik abiatuta eta prozesu kolektibo baten ondoren osatu du liburua eta Iruñean aurkeztu aurreko orduetan izan da Berria FMn; mugimendu feministak Iratxe Sorzabali babesa adierazi eta tortura matxista salatzeko agerraldia egin duen arrats berean. Torturak genero dispositibo gisa duen funtzioa, komunitate bat torturagarri bihurtzeko erabiltzen diren mekanismoak, isiltasunekin tartekatzen diren testigantzak eta osatze prozesuak izan ditu hizpide, besteak beste.
Ignacia Zabalo Nor-Nai ilustratzailea du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Ezagutzen den lehenbiziko emakume irudigile profesional euskalduna izan zen, eta emakume izateagatik, Nor-Nai ezizena erabili behar izan zuen lan egin ahal izateko. Bere omenezko erakusketa abenduaren 18ra arte ikusgai da Donostiako Aiete kultur etxean. Zabaloren bizitzan eta lanean arakatu du Iratxe Muxika Karrion BERRIAko kazetariak.
