Biologia-Geologia

Hegaluzeek non hibernatzen duten deskubritu dute
Ozeano Atlantikoaren mendebaldean ematen dute negua, sakonera handiko uretan. Azti taldeko ikerlari batek marka elektroniko bat jarri zion hegaluze bati orain bi urte; hala, animaliaren migrazio ibilbidea osoki erregistratu dute estreinako aldiz.

Kaka egitearen lotsa
Kaka egitearen lotsari parkopresia deritzo. Emazteek gehiago pairatzen dute. Haurtzaroari hertsiki lotua da gaitz psikologiko hori, eta ondorio fisiologikoak dauzka, baina baditu aterabideak.

Asteroide bat tirokatzea lortu dute
Dimorphos asteroidea izan da helburua. Ez dago Lurraren ibilbidean, eta ez dago hark planeta suntsitzeko arriskurik. Asteroidearen erdigunetik 17 metrora jo dute. Orain, kalkuluak egin beharko dituzte, jakiteko zenbat desbideratu den jotako objektuaren orbita. Zuzenean ikusi ahal izan da proba.

Ane Zabaleta: «Bada momentua pentsatzeko zeintzuk diren ur arazoei aurre egiteko alternatibak»
Ane Zabaleta Lopetegi (Zumaia, Gipuzkoa, 1978) geologo eta EHUko irakasleak dioenez, uraren zikloan oso garrantzitsua da lurraldearen kudeaketa, ura ez baita zuzenean pasatzen prezipitazioetatik hornidura sistemara: «Lurraldearen erabilera guztiek ez daukate eragin bera».

Unibertsoa «handitu» du
James Webb teleskopioak unibertso primitiboaren argazkiak atera ditu. Orain arte unibertsoari ateratako argazkirik sakonenak dira. Izarren sorrerari buruzko informazioa lortzeko irudi baliagarriak direla diote adituek: «Poliki-poliki, unibertsoaren mapa osatzen ari gara».

Tasmaniako tigrea «berpiztu» nahi dute ingeniaritza genetikoa erabiliz
Dunnart animaliaren DNA editatu nahi dute, tilazino batena lortzeko. 1936an galdu zen Tasmaniako azken tigrea. Bere habitat naturalean sartu nahi dute berriro.

Chaterine Ritz: «Glaziarrak galduta daude; gutxi batzuen gainak salbatuko dira»
Catherine Ritz glaziologoa (Paris, 1955) eszeptikoa da izotz geruzak urtzea eragozteko zenbait zientzialarik proposatutako konponbideen inguruan. Haren ustez, kontsumoa aldatzea da bidea; berotegi efektuko gasak murriztea.

Beroaldiei aurre egiten hasi
Oraindik udaberria zela Euskal Herrian izaniko bero boladei buruz idatzi du analisia Iñaki Petxarroman kazetariak. Klima aldaketaren ondorioz Nafarroan izaniko sute larrien gisakoak gehiagotan gertatzeko arriskua dagoela eta, agintariei neurriak hartzen hasteko eskatzen die.

Trantsizio energetikoa klima aldaketa gelditzeko
Energiaren prezioa asko garestitu da azken hilabeteetan. Besteak beste, egungo ereduak eragin du hori; hau da, erabili ohi dugun energia motak. Klima larrialdiaren eragile nagusia ere bada eredu hori, eta, klima aldaketa gelditzeko, pertsonek energiarekin duten harreman eta ohiturak aldatzea ari dira eskatzen adituak. Hots, trantsizio energetikoa.