New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Dena jakiten da

2025eko maiatzaren 5a

"Dena jakiten da", horrelaxe deitzen da Gabriel Garcia Marquez idazleari buruzko erakusketa. Kolonbiako Liburutegi Nazionalean –guk horrelakorik ez dugu oraindik– atondu dute, Bogotan. Austineko Unibertsitateko artxibategitik erakarritako esku-izkribu, gutun, argazki, kartel, jantzi eta idazmakinarekin osatu dute lehen aldiz.

Liburutegi Nazionala Art Noveau estiloko eraikin txairo bat da, Bogota erdialdean. Sarreran zorroa erakusteko eskatu didate. Nire bi liburu nituen barruan. Arratsaldean, Bogotako liburu azokan pasarteren bat irakurtzeko. Izenburuak fitxa batean idazteko eskatu didate, lapurtu ditudala ez pentsatzeko.

Erakusketaren erdigunean idatz-mahai zahar bat dago eta haren gainean Cien años de soledad entzutetsuaren jatorrizkoa, laurehun eta piku orri, makinaz. Jatorrizkoa osorik bidaltzeko dirurik ez zuenez, kontatzen da, zati bat soilik bidali ziola editoreari, eta hark, dena irakurri gabe ere, segituan jakin zuela liburu hura klasiko bat bilakatuko zela.

Gabok sei edo zazpi aldiz idazten zuen nobela bera bukatutzat eman aurretik. "Aroztegi" lan handia egiten zuen. Cien años haren ideia hamabost urte luzez erabili zuen buruan, Mercedes Barcha emazteak Gabo gela batean sarrarazi zuen arte, klasikoa behingoz idatz zezan.

Gerokoa badakigu, aintza eta ospea mundu zabalean. Dena den, erakusketan ez dira balentriak bakarrik kontatzen. Porrotak ere badatoz. Adibidez, The New Yorker aldizkariaren ezezko bat dator. Ez zen bidea erraza izan. Eta azken urteetako gainbehera ere ageri da, memoria galtzen hasi zenekoa. Gustuko izan nuen beste gauza bat, familia eta lagunen presentzia. Gertukoen argazki asko daude. Idazleak dena zor diolako bere inguruari, familiari, lagunei eta komunitateari, eta hori ez zuen Gabok ahaztu.

Ateratzean, zorroa berriz erakusteko eskatu didate. Nire bi liburuak zeuden barruan, ez dut libururik lapurtu. Baina ideiak bai, ideiak eman dizkit Gabok, nola norbera izatea dela aurrera egiteko bide bakarra, egokitu zaizun izaera eta jatorria ezkutatu gabe. Izan ere, hark idatzi zuen bezala, azkenean, "dena jakiten da".

Gaiak
Atal gehiago
New Yorkeko Munduak

Pulitzer Saria

2025eko maiatzaren 12a

Fikziozko liburu onenaren Pulitzer saria jaso berri du Percival Everett idazlearen James nobelak. Liburuan Mark Twainen Huckleberry Finn hura berriz kontatzen da baina nobelako pertsonaia den mutiko esklabuaren ikuspegitik. Aurretik, National Book Award sari entzutetsua ere jaso zuen liburuak.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Dena jakiten da

2025eko maiatzaren 5a

"Dena jakiten da", horrelaxe deitzen da Gabriel Garcia Marquez idazleari buruzko erakusketa. Kolonbiako Liburutegi Nazionalean –guk horrelakorik ez dugu oraindik– atondu dute, Bogotan. Austineko Unibertsitateko artxibategitik erakarritako esku-izkribu, gutun, argazki, kartel, jantzi eta idazmakinarekin osatu dute lehen aldiz.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Eskolara berriz

2025eko apirilaren 28a

Ezaguna da amesgaizto hori, non eskolara bueltatzen zaren berriz, azterketak gainditu gabe dituzula. Bada, halako zerbait bizi izan genuen pasa den asteburuan. Alabaren bigarren hezkuntzako eskola publikoak, Bard Queens deritzonak, ate irekien eguna ospatu zuen eta izena eman genuen, animatuta.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Beste egun bat

2025eko apirilaren 14a

Lainotuta esnatu da igandea, eraikinak ia ez ziren ikusten, euri txikiagatik.

Zorionez, bazkalosterako saretu egin da zerua, eta eguzki izpiak ere agertu dira tarteka. Riverside Parkera atera gara oinez egitera. Gereziondoen lore zuriak ikusgarri zeuden. Argazkiak ateratzen ari ziren hiritarrak, haien magalean.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Parkera joan naiz

2025eko apirilaren 7a

Parkera joan naiz, lorean dira arbola batzuk,

ez asko, lotsati oraindik.

Badirudi beldur direla haiek ere beren burua agertzeaz.

Goiz da eta ez dago inor parkeko bankuetan.

Eguzkiak epeltzen hasi duen arren.

Eseri egin naiz eta liburua zabaldu dut.

Lehen eguna etxetik kanpoko irakurketa egiteko.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Arbasoen su txikia

2025eko martxoaren 31

Araba Euskaraz 2025eko kanta egin dugu Mikel Urdangarin eta biok. Kanta landua, mezuak elkarri gurutzatzen ibili baikara luzaroan. Letrak hiru ideia nagusi ditu. Lehenengoa, Araban beti egin dela euskaraz. Eta hor daude aipatuak Landuccik XVI. mendean Gasteizen bildu zituen sei mila hitzak edo sasoi bereko Lazarragaren liburua. Bigarrena, garai zailak bizi arren euskarak beti egin izan duela aurrera. Egin du aurrera horrela nahi izan dugulako, beti egon delako norbait euskaraz hitz egiten, erabiltzen. Eta hiru, transmisioaren garrantzia. Euskararen su txikia pasatu egin da belaunaldiz belaunaldi, eta guri tokatzen zaigu orain gauza bera egitea.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Iowako eklipsea

2025eko martxoaren 24a

Iowako nazioarteko idazleen eskolara iritsi berri, 2017ko abuztuaren 21ean, eguzki eklipsea izan zen. Christopher Merrill bertako arduradunak eta gainontzeko irakasleek gertaera ikustera eraman gintuzten, idazleen etxearen patioan bertan, horretarako utzi zizkiguten betaurreko beltz batzuekin. Eklipseak ez zuen asko iraun egia esan, bi minutu luze, eta ostean, bizitza lehengo bidera itzuli zen.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Pla-pla

2025eko martxoaren 17a

Dozena bat arrautzak hamar bat dolar balio du, hamabi ere bai organikoak badira. Prezioak ikaragarri egin du gora azken aldian. Hegaztien gripea zuten milioika oilo hil behar izan dituzte eta nonbait hortik dator kaltea. Gaur egungo agintariek, nola ez, aurrekoei botatzen diete errua, baita honena ere.

Kontua da zaila izaten dela arrautzak erostea New Yorken, eta daudenean, ezin duzu aldiro dozenako kartoi bat baino gehiago erosi. Bat baino gehiago hartuz gero, kutxan kendu egingo dizute.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Hauskorra

2025eko martxoaren 10a

Pertsona hauskorra da,

eta pertsona hauskorra delako,

hauskorra da demokrazia.

 

Eta demokrazia hauskorra delako,

hauskorra da askatasuna.

Eta askatasuna hauskorra delako,

hauskorra da berdintasuna.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

New Yorkeko kantak

2025eko martxoaren 3a

Museotik atera eta parkea oinez igaro dut. Hotz egiten duen arren, lakua dagoeneko ez dago izoztua. Jendea paseoan dabil, txanoekin eta bufandekin, bakoitzak bere ametsa egurasten. Zoriontsuak izango ote diren galdetu diot neure buruari. Ezen zaila baita hiri hau, badaki ematen baina kentzen ere bai.

00:00:0000:00:00
Podcastak
Pentsaketan podcasta
Pentsaketan

7. Demokrazia

Atal honetan, demokraziaz hitz egin dute Pepe Aizpuru Euskal Irratietako erredaktore buruak, Pauline Guelle politologoak eta Txomin Poveda soziologoak 'Pentsaketan' bideopodcast emankizunean.

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Euskaraldia: arituz aldatuko da

Euskaraldia eta Ariguneak ditu hizpide Berriketan saioaren atal honek. Bihar hasiko da Euskaraldia, hizkuntza ohituretan eragiteko ariketa masiboa. Dagoeneko ezagun zaizkigu ahobizi, belarriprest edo arigune bezalako kontzeptuak, baina horien atzean ikerketa eta gogoeta sakonak daude. Arantxa Iraola BERRIAko gizarte gaietako kazetariak eman dizkigu xehetasunak.

00:00:0000:00:00
Berria FM
Berria FM

Bizitzeko hiriak

Hernanin barrena eginiko ibilaldi baten kronika da hau. Hitz eta soinu askokoa. Bertako Berdintasun Kontseiluaren ekimenez sortutako Ibilbide Morea abiapuntu harturik, hirigintza feministari buruzko bisita gidatua egin dugu dozena bat lagunek herrian, Projekta Urbes kooperatibako Miren Vives eta Patxi Galarraga arkitektoekin. Izan ere, zapaltzen ditugun zolei, zeharkatzen ditugun zebra bideei, arropa eskegitzeko erabiltzen ditugun sokei, askotariko plaza eta kaleei… horiei guztiei ere begira dakieke betaurreko moreekin. Horren erakusle da saio hau.

00:00:0000:00:00
Kinka
Kinka

Kinkaren Bonus Tracka Iñaki Barcena eta Leire Urkidi

Hirugarren denboraldi honetan, Bonus Tracka izango du Kinka saioak. Hamabostean behin argitaratutako ale nagusiaren osagarri izango da; izan ere, galdera berdin bati erantzungo diote elkarrizketatu guztiek, eta euren lan, jardun edo ikerketa arlotik etorkizuna nola amesten duten azalduko dute. Hemengo honetan, Iñaki Barcena eta Leire Urkidi Ekopol taldeko kideek erantzun diote galdera horri.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Pulitzer Saria

Fikziozko liburu onenaren Pulitzer saria jaso berri du Percival Everett idazlearen James nobelak. Liburuan Mark Twainen Huckleberry Finn hura berriz kontatzen da baina nobelako pertsonaia den mutiko esklabuaren ikuspegitik. Aurretik, National Book Award sari entzutetsua ere jaso zuen liburuak.

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Habent papam: Leon XIV.a

Leon XIV.a du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Ostegunean aukeratu zuten kardinalek aita santu berria: Robert Francis Prevost​​ estatubatuarra. Mikel P. Ansa BERRIAko editorearekin batera solasean aritu gara aita santu berriaz.

00:00:0000:00:00
Kazetaritza propio eta independentearen alde, 2025 amaierarako 3.000 irakurleren babes ekonomikoa behar du BERRIAk.