New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Pulitzer Saria

2025eko maiatzaren 12a

Fikziozko liburu onenaren Pulitzer saria jaso berri du Percival Everett idazlearen James nobelak. Liburuan Mark Twainen Huckleberry Finn hura berriz kontatzen da baina nobelako pertsonaia den mutiko esklabuaren ikuspegitik. Aurretik, National Book Award sari entzutetsua ere jaso zuen liburuak.

Liburu klasikoak beste ikuspegi bat erabiliz berriz kontatzea joera bat bihurtu da azken boladan. Horrela, Xiaolu Guo idazleak Call me Ismaelle idatzi du. Moby Dick berridatzi du kontalaria mutikoa izan beharrean neskatoa balitz.

Neure buruari galdetu diot euskaraz horrelakorik egingo bagenu. Adibidez, Kixotea kontatzea bertan burla egiten zaion euskaldunaren ikuspegitik. Nonbait gaizki hitz egiten omen zuen euskaldunak gaztelaniaz, nola egingo zuen ba euskara bazen bere lehen hizkuntza. Bada imajinatu nobela berri bat eta euskaraz: nola ikusiko zituen vizcaino deitutako hark Kixote eta Sancho Panza?

Edo bestela, Jon Miranderen Haur Besoetakoa kontatzea baina ez osabaren ikuspegi gizonezkotik, neska nerabearen ahotsa erabiliz baino. Edo hobeto, Axularren Gero klasikoa berriz idaztea Orain izenburuarekin eta aldarri egitea ez Axularrek bezala lan egitea, baizik eta kontrakoa, ardura astunak bihar edo etziko utzi eta zuhaitz baten azpian etzatea, zergatik ez, liburu bat irakurriz, Percival Everetten James hori, adibidez.

Atal gehiago
New Yorkeko Munduak

Pulitzer Saria

2025eko maiatzaren 12a

Fikziozko liburu onenaren Pulitzer saria jaso berri du Percival Everett idazlearen James nobelak. Liburuan Mark Twainen Huckleberry Finn hura berriz kontatzen da baina nobelako pertsonaia den mutiko esklabuaren ikuspegitik. Aurretik, National Book Award sari entzutetsua ere jaso zuen liburuak.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Dena jakiten da

2025eko maiatzaren 5a

"Dena jakiten da", horrelaxe deitzen da Gabriel Garcia Marquez idazleari buruzko erakusketa. Kolonbiako Liburutegi Nazionalean –guk horrelakorik ez dugu oraindik– atondu dute, Bogotan. Austineko Unibertsitateko artxibategitik erakarritako esku-izkribu, gutun, argazki, kartel, jantzi eta idazmakinarekin osatu dute lehen aldiz.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Eskolara berriz

2025eko apirilaren 28a

Ezaguna da amesgaizto hori, non eskolara bueltatzen zaren berriz, azterketak gainditu gabe dituzula. Bada, halako zerbait bizi izan genuen pasa den asteburuan. Alabaren bigarren hezkuntzako eskola publikoak, Bard Queens deritzonak, ate irekien eguna ospatu zuen eta izena eman genuen, animatuta.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Beste egun bat

2025eko apirilaren 14a

Lainotuta esnatu da igandea, eraikinak ia ez ziren ikusten, euri txikiagatik.

Zorionez, bazkalosterako saretu egin da zerua, eta eguzki izpiak ere agertu dira tarteka. Riverside Parkera atera gara oinez egitera. Gereziondoen lore zuriak ikusgarri zeuden. Argazkiak ateratzen ari ziren hiritarrak, haien magalean.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Parkera joan naiz

2025eko apirilaren 7a

Parkera joan naiz, lorean dira arbola batzuk,

ez asko, lotsati oraindik.

Badirudi beldur direla haiek ere beren burua agertzeaz.

Goiz da eta ez dago inor parkeko bankuetan.

Eguzkiak epeltzen hasi duen arren.

Eseri egin naiz eta liburua zabaldu dut.

Lehen eguna etxetik kanpoko irakurketa egiteko.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Arbasoen su txikia

2025eko martxoaren 31

Araba Euskaraz 2025eko kanta egin dugu Mikel Urdangarin eta biok. Kanta landua, mezuak elkarri gurutzatzen ibili baikara luzaroan. Letrak hiru ideia nagusi ditu. Lehenengoa, Araban beti egin dela euskaraz. Eta hor daude aipatuak Landuccik XVI. mendean Gasteizen bildu zituen sei mila hitzak edo sasoi bereko Lazarragaren liburua. Bigarrena, garai zailak bizi arren euskarak beti egin izan duela aurrera. Egin du aurrera horrela nahi izan dugulako, beti egon delako norbait euskaraz hitz egiten, erabiltzen. Eta hiru, transmisioaren garrantzia. Euskararen su txikia pasatu egin da belaunaldiz belaunaldi, eta guri tokatzen zaigu orain gauza bera egitea.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Iowako eklipsea

2025eko martxoaren 24a

Iowako nazioarteko idazleen eskolara iritsi berri, 2017ko abuztuaren 21ean, eguzki eklipsea izan zen. Christopher Merrill bertako arduradunak eta gainontzeko irakasleek gertaera ikustera eraman gintuzten, idazleen etxearen patioan bertan, horretarako utzi zizkiguten betaurreko beltz batzuekin. Eklipseak ez zuen asko iraun egia esan, bi minutu luze, eta ostean, bizitza lehengo bidera itzuli zen.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Pla-pla

2025eko martxoaren 17a

Dozena bat arrautzak hamar bat dolar balio du, hamabi ere bai organikoak badira. Prezioak ikaragarri egin du gora azken aldian. Hegaztien gripea zuten milioika oilo hil behar izan dituzte eta nonbait hortik dator kaltea. Gaur egungo agintariek, nola ez, aurrekoei botatzen diete errua, baita honena ere.

Kontua da zaila izaten dela arrautzak erostea New Yorken, eta daudenean, ezin duzu aldiro dozenako kartoi bat baino gehiago erosi. Bat baino gehiago hartuz gero, kutxan kendu egingo dizute.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

Hauskorra

2025eko martxoaren 10a

Pertsona hauskorra da,

eta pertsona hauskorra delako,

hauskorra da demokrazia.

 

Eta demokrazia hauskorra delako,

hauskorra da askatasuna.

Eta askatasuna hauskorra delako,

hauskorra da berdintasuna.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak

New Yorkeko kantak

2025eko martxoaren 3a

Museotik atera eta parkea oinez igaro dut. Hotz egiten duen arren, lakua dagoeneko ez dago izoztua. Jendea paseoan dabil, txanoekin eta bufandekin, bakoitzak bere ametsa egurasten. Zoriontsuak izango ote diren galdetu diot neure buruari. Ezen zaila baita hiri hau, badaki ematen baina kentzen ere bai.

00:00:0000:00:00
Podcastak
Kinka
Kinka

Kinkaren Bonus Tracka Iñaki Barcena eta Leire Urkidi

Hirugarren denboraldi honetan, Bonus Tracka izango du Kinka saioak. Hamabostean behin argitaratutako ale nagusiaren osagarri izango da; izan ere, galdera berdin bati erantzungo diote elkarrizketatu guztiek, eta euren lan, jardun edo ikerketa arlotik etorkizuna nola amesten duten azalduko dute. Hemengo honetan, Iñaki Barcena eta Leire Urkidi Ekopol taldeko kideek erantzun diote galdera horri.

00:00:0000:00:00
New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Pulitzer Saria

Fikziozko liburu onenaren Pulitzer saria jaso berri du Percival Everett idazlearen James nobelak. Liburuan Mark Twainen Huckleberry Finn hura berriz kontatzen da baina nobelako pertsonaia den mutiko esklabuaren ikuspegitik. Aurretik, National Book Award sari entzutetsua ere jaso zuen liburuak.

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Genetikan kopiatu eta itsatsi

Edizio genetikoa du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Colossal Biosciences enpresak duela 13.000 urte desagertutako otso espezie bat berpiztu duela iragarri zuen apirilean, otso grisari aldaketa genetikoak eginda. CRISPR teknika da edizio genetikoa egiteko erabiltzen dena. Itsaso Jauregi BERRIAko zientzia gaietako kazetariak, eta Ainara Castellanos Rubio genetikan aditu eta Ikerbasque ikertzaileak eman dizkigute gaiari buruzko argibideak.

00:00:0000:00:00
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Apaizak giltzapean

Konklabea du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Gaur hasiko da Vatikanoan Aita Santua aukeratzeko prozesua. Mikel P. Ansa BERRIAko editorearekin batera solasean aritu gara prozesu horretaz eta zenbait bitxikeriaz.  

00:00:0000:00:00
Kinka
Kinka

Naturaren eskubideen aitortza, paradigma aldaketa baten aurrean

Hamabostaldi honetan, naturaren eskubideak, eta, batez ere, eskubide horien aitortza izan du hizpide klima eta natura krisiari buruzko Kinka saioak. Horretarako, Iñaki Barcena eta Leire Urkidi EHUko Ekopol taldeko kideak izan ditu bidelagun. Hiztegian, espezie inbaditzaileez aritu dira Nagore Arin eta Oli Artola.

00:00:0000:00:00
Kazetaritza propio eta independentearen alde, 2025 amaierarako 3.000 irakurleren babes ekonomikoa behar du BERRIAk.