AZKENAK
Iban Thikoipe: «Urteetan, biziki konplikatua izan da Hegoaldean sartzea»
Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako ikasle batek baino gehiagok ikasketak Hego Euskal Herrian segitzea erabakitzen du urtero, baina ez da biderik errazena: traba administratibo andana gainditu behar izaten dute. Baionako Bernat Etxepare lizeoak entseguak daramatza bere ikasleei bidea errazteko, Iban Thikoipe zuzendariak azaldu duenez (Gabadi, Nafarroa Beherea, 1985).
Elkarrizketak
Bidea da borroka bakarra
Filosofia irakasle eta Jakinmin haur filosofiako elkartearen lehendakari Imanol Alvarezek hainbat gogoeta idatzi ditu iritzi artikulu honetan Espainiako hezkuntza lege berriari buruz. Batik bat, filosofia ikasgaiak izango duen presentziaz ari da, eta haren balioa azpimarratu du.
Iritziak
Instagram: sare sozialetan nagusi
Munduan erabiltzaile gehien duten sare sozialetako bat da. Gazteak dira erabiltzaile gehienak, hau da, 18 eta 34 urte bitartekoak. Komunikazio adituen ustez, tresna azkar eta erraza da. Soiltasunak bermatu dio nagusitasuna.
Albisteak
Alex Aginagalde: «Ezinbestekoa da aisialdian euskara sendo egotea»
Euskarazko ikus-entzunezkoen finantzaketa publikoa handitu egin behar dela uste du Aginagaldek, «egoerari buelta emateko». Pantailak Euskaraz mugimenduko kidearen ustez, kezkagarria da euskarak ikus-entzunezkoetan duen egoera.
COP26 goi bilerak ez ditu ase ahots baikorrenen espektatibak
Iparraldeko potentzia kutsatzaileek Hegoaldeko herrialdeei laguntzeko agindutako 100.000 milioi dolarreko diru zorroa ez da osatu oraingoan ere. Gainera, ikatzaren erabilera gutxitzeko eskaera egin die goi bilerak herrialdeei; ez «ikatza uzteko».
Bideoak
NABARMENDUAK
«Kontziente naiz bortxaketa bat izan zela eta larritasun hori daukala»
Azaroaren 25a Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da, emakumeen aurkako askotariko indarkeriak salatzeko eguna. Horren harira, bortxa mota hori pairatu duten bi emakumerekin hitz egin du BERRIAk: haurra zela sexu abusuak jasan zituen emakume baten testigantza da lehena; bikotekide edo lige ohiak bortxatu zuen batena bigarrena.
Indarkeria matxistak 112 emakumezko eta 11 haur hil ditu 2003tik Euskal Herrian
BERRIAren 'Zaurien mapa' webgunean, ikusgai daude 2003. urtetik gaur egunera arte Euskal Herrian izandako hilketa matxisten datuak eta hilketa horiei buruzko jakingarriak. Aurten, 5 emakumezko hil dituzte.
Susanna Minguell: «Sexu abusuak egunerokoak dira, eta erasotzaileak jende normala dira»
Haurtzaroan jasandako sexu abusuak «auzi politiko» bat direla uste du Susanna Minguell filosofo eta idazle transfeministak (Bartzelona, 1983), eta «harreman logika» bat dutela oinarri: «Haurtzaroko sexu abusu gehienak konfiantza harreman batetik abiatzen dira».
ERABILIENAK
Palmako sumendiak lur berria sortuko du
Lurra etengabe mugitzen ari da, eta horren ondorioetako bat dira sumendien erupzioak. Kanaria uharteak bolkanikoak dira, erupzioek sortutakoak. Magma zenbait ahotatik atera da, eta itsasoraino heldu da. Bide horretan, hainbat etxebizitza suntsitu eta laborantzarako lurrak hondatu ditu labak: hain zuzen gerora lur bihurtuko den labak.
Antton Moustirats: «Besta ez-komertziala izanen da; egiazko hartu-eman bat»
Azken urteetan AEBetako Halloween jaia Itsasuraino (Lapurdi) heldua zela ikusirik, ikastolako buraso batzuekin lan bat abiatu zuten, Arimen Gaua izeneko larrazkeneko besta (Euskal Herrian sineste zaharretan ospatzen zena) berriz ekartzeko, beste mami batekin. Urriaren 31n eginen dute.
Basoak, larre eta landa lurrak baino gehiago
Orain dela 110 urteko Euskal Herrian, belardiek azaleraren %42,2 hartzen zuten, eta basoek, %35,8. 2010ean, azalera guztiaren ia erdia ziren basoak (%44,3), eta larre gutxiago zeuden (%32,9). Beherakada dezentez nabariagoa izan da isurialde mediterraneoan. Nolanahi ere, isurialde atlantikoan ere toki gutxiago hartzen dute larreek gaur egun.
Infografiak
Denek esaten didate
Emakumeen bizimoduak kontrolatzeko joera ugariei buruz ari da kopla jarrien sorta honetan Oihana Bartra (Bilbo, 1984). Santutxuko bertso eskolan hasi zen bertsotan Bartra. Eskolarteko txapelketetan parte hartu zuen, eta Bizkaiko Bertsolari Txapelketan kantatu du aldiro 2002az geroztik; 2014an, laugarren sailkatu zen. Hiru aldiz hartu du parte Bertsolari Txapelketa Nagusian.
Podcastak
Bikingoak Amerikan egon ziren Kolon baino 500 bat urte lehenago
Ternuan aurkituriko zenbait eraikinetako egurra aztertuta, ondorioztatu dute duela 1.000 urte bazegoela han Eskandinaviako jendea. 993. urtean gertatu zen eguzki ekaitz bati esker zehaztu ahal izan dute noiz egon ziren han.
INFOGRAFIAK
IKUSI GUZTIAK
Gizadiak 11 urteko epean eten behar lituzke karbono isuriak
Lurraren berotzea 1,5 gradura mugatzeko eta klima aldaketaren ondorioak gehiago ez larritzeko eten behar lirateke isuriak 2032an. Oraingo erritmoan jarraituz gero, pandemiaren aurretik adina emisio izango dira aurten: herrialdeek iaz baino %4,9 karbono gehiago isuriko dute.
Basoak, larre eta landa lurrak baino gehiago
Orain dela 110 urteko Euskal Herrian, belardiek azaleraren %42,2 hartzen zuten, eta basoek, %35,8. 2010ean, azalera guztiaren ia erdia ziren basoak (%44,3), eta larre gutxiago zeuden (%32,9). Beherakada dezentez nabariagoa izan da isurialde mediterraneoan. Nolanahi ere, isurialde atlantikoan ere toki gutxiago hartzen dute larreek gaur egun.
Euskal Herriko biztanleria nabarmen handitu da
Gaindegiaren 2020ko ikerketa baten arabera, azken urtean hamarkadako biztanleria hazkunderik handiena izan du Euskal Herriak: 2019ko urtarrilaren 1ean, 3.170.891 biztanle zituen; hau da, urtebete lehenago baino 18.673 gehiago.
BIDEOAK
IKUSI GUZTIAK
COP26 goi bilerak ez ditu ase ahots baikorrenen espektatibak
Iparraldeko potentzia kutsatzaileek Hegoaldeko herrialdeei laguntzeko agindutako 100.000 milioi dolarreko diru zorroa ez da osatu oraingoan ere. Gainera, ikatzaren erabilera gutxitzeko eskaera egin die goi bilerak herrialdeei; ez «ikatza uzteko».
Dantzan, gorputzak askatzeko
Vogue-a dantza baino gehiago da: aldarrikapena, izateko manera, gorputza astintzea eta familia bat. Iruñean dago Euskal Herriko etxe bakarra, Anouar Merabetek zuzendua. Trans arrazializatu batzuek sortu zuten, eta ikusarazteko lanean ari dira.
Palmako sumendiak lur berria sortuko du
Lurra etengabe mugitzen ari da, eta horren ondorioetako bat dira sumendien erupzioak. Kanaria uharteak bolkanikoak dira, erupzioek sortutakoak. Magma zenbait ahotatik atera da, eta itsasoraino heldu da. Bide horretan, hainbat etxebizitza suntsitu eta laborantzarako lurrak hondatu ditu labak: hain zuzen gerora lur bihurtuko den labak.
